epirus net

Εκδρομή στην τεχνητή λίμνη πηγών Αώου:

Η τεχνητή λίμνη του Αώου δημιουργήθηκε με την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος της ΔΕΗ το 1987. Βρίσκεται πολύ κοντά στο Μέτσοβο στο οροπέδιο της Πολιτσάς, στους πρόποδες του Μαυροβουνίου σε υψόμετρο 1350 μ. Μπορείτε να κάνετε το γύρο της λίμνης με το αυτοκίνητο ή με ποδήλατο βουνού (30 χλμ. συνολικά), να ψαρέψετε ή να δείτε την πλούσια χλωρίδα και πανίδα της λίμνης καθώς έχει εξελιχθεί σε σημαντικό οικοσύστημα.

Άλλες δραστηριότητες:

• Σκι στα χιονοδρομικά κέντρα της περιοχής «Καρακόλι» και «Προφήτης Ηλίας»
• Ιππασία και βόλτα με τα άλογα στο οροπέδιο Πολιτσές, σε ένα τοπίο ασύλληπτης φυσικής ομορφιάς
• Πεζοπορία στα μονοπάτια προς τον εθνικό δρυμό Βάλια Κάλντα ή προς το ορειβατικό καταφύγιο του Μαυροβουνίου
• Ορεινές διαδρομές με αυτοκίνητο 4Χ4 ή μοτοσυκλέτα

Το όρος Νεμέρτσικα βρίσκεται στα βόρεια του Πωγωνίου, στα σύνορα με την Αλβανία. Έχει υψόμετρο 2.209 μ και είναι ένα από τα ψηλότερα βουνά του νομού Ιωαννίνων. Προσφέρει ιδανικές συνθήκες για ορειβασία στους έμπειρους ορειβάτες μέσα από όμορφες διαδρομές σε καταπράσινα παρθένα δάση.

Με σημεία αφετηρίας την Μερόπη, το Κεφαλόβρυσο ή τον Παλαιόπυργο μπορεί κανείς με διαδρομές των 3 ή 4 ωρών (σηματοδοτημένα μονοπάτια δεν υπάρχουν), να απολαύσει την εξαιρετική θέα του Πωγωνίου από την Νεμέρτσικα, ιδίως από τις θέσεις Μπιτσικόπουλο και Προφήτης Ηλίας.

Το δάσος της Μπούνας βρίσκεται κοντά στο Δελβινάκι και προσφέρει όμορφες διαδρομές καθώς φημίζεται για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, όπως άλλωστε και η γειτονική κοιλάδα του Γορμού.

Άλλες διαδρομές και περίπατοι στην περιοχή Πωγωνίου:

• Δολιανά ως τη θέση Λυκοσκού (θέα Τύμφης & Νεμέρτσικας)
• Περίπατοι στο δάσος Μερόπης – Παλαιόπυργου
• Αγ. Κοσμάς ως Ρουψιά
• Ωραιόκαστρο ως πηγές Γκλάβας
• Πεζοπορία στην κοιλάδα Κουβαρά, σε σηματοδοτημένο μονοπάτι

Στο νομό Πρέβεζας μπορείτε να απολαύσετε την πεζοπορία σε πολλές περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Μια από αυτές είναι το δάσος Λεκατσά, κοντά στο χωριό Μυρσίνη. Είναι δάσος σπάνιας χλωρίδας και είναι φυσικό καταφύγιο θηραμάτων. Για τη διευκόλυνση των επισκεπτών, υπάρχει δασικός δρόμος που ζώνει το δάσος κυκλικά και διάφορα έργα αναψυχής. Εδώ κοντά βρίσκεται και η Μονή Λεκατσά.

Η διαδρομή στις εκβολές Αράχθου γίνεται με καραβάκι από Νεοχωράκι προς εκβολές Αράχθου – Λογαρού – Τσουκαλιό και Ροδιά όπου υπάρχει και το καταφύγιο των αργυροπελεκάνων.

Δείτε σχετικά: Ο ποταμός Άραχθος

Ο ποταμός Καλαμάς εκβάλλει κοντά στο χωριό Ράγιο στα βορειοδυτικά του Νομού Θεσπρωτίας, ανάμεσα από το Μαυρονόρος και το λόφο της Μαστιλίτσας. Χωματόδρομος φτάνει ως το σημείο που ανοίγεται το Δέλτα, ενώ από εκεί και κάτω πρέπει να συνεχίσει κανείς με τα πόδια ως το σημείο που τα νερά του ποταμού ενώνονται με τη θάλασσα.

Διαδρομή στο Δέλτα του Καλαμά
Το Δέλτα του Καλαμά αποτελεί καταφύγιο για πολλά είδη πουλιών, όπως ο λευκοτσικνιάς, ο χρυσαετός, ο καλαμοτσικνιάς, κ.ά., αλλά κυρίως για αγέλες άγριων αλόγων. Στις όχθες του ποταμού φυτρώνουν πλατάνια. Τα περισσότερα από τα νησάκια που σχηματίζονται στο σημείο έχουν σκεπαστεί από τις προσχώσεις του ποταμού. Εξίσου καλός τρόπος για να παρατηρήσετε τα χιλιάδες πουλιά που φωλιάζουν στο Δέλτα είναι να το επισκεφτείτε με καΐκι από τη Σαγιάδα.

Διαδρομή στα στενά του Καλαμά
Η πρόσβαση στην περιοχή είναι δυνατή από πολλά σημεία, με αφετηρία είτε τα Ιωάννινα, είτε την Ηγουμενίτσα, είτε τους Φιλιάτες. Στην αρχή και το τέλος του φαραγγιού, πάνω σε ογκώδεις βράχους στέκουν οι ακροπόλεις της Οσδίνας και της Ραβενής. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής θα συναντήσετε παλιούς νερόμυλους, τις δυο ακροπόλεις με βυζαντινή οχύρωση και μεταβυζαντινές εκκλησίες, σπάνια είδη χλωρίδας καθώς και τον απότομο γκρεμό στη θέση «Φαραγγοπήδημα».

Ορειβατικές διαδρομές στην περιοχή Κόνιτσας
Κυρίως ορεινή περιοχή, η περιοχή της Κόνιτσας, προσφέρεται για ορειβατικές διαδρομές. Σας προτείνουμε τις εξής:

• Παλιοσέλι – Ορειβατικό καταφύγιο Σμόλικα – Δρακόλιμνη Σμόλικα
• Αγ. Παρασκευή – Δρακόλιμνη Σμόλικα
• Δίστρατο – Σαμαρίνα

Ορειβασία στο όρος Σμόλικας
Με υψόμετρο 2.637 μ. το βουνό Σμόλικας είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά βουνά της βόρειας Πίνδου και το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας μετά τον Όλυμπο. Με αφετηρία είτε τους Πάδες, είτε την Αγία Παρασκευή, η διαδρομή είναι μαγευτική. Περνώντας μέσα από όμορφα δάση από πεύκα και ρόμπολα, θα φτάσετε μετά από 5 ώρες πορείας περίπου, στη φημισμένη «Δρακόλιμνη» του Σμόλικα που βρίσκεται σε υψόμετρο 2.150 μέτρων.

Διαδρομή στο φαράγγι του ποταμού Αώου
Με αφετηρία την ιστορική πέτρινη γέφυρα του Αώου, θαύμα αρχιτεκτονικής μαστόρων από την Πυρσόγιαννη (1870), ξεκινά σηματοδοτημένο μονοπάτι κατά μήκος του Αώου με κατεύθυνση τη χαράδρα. Το φαράγγι ανοίγεται ανάμεσα σε απόκρημνες πλαγιές, όμως υπάρχουν και σημεία όπου οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν ένα δροσερό μπάνιο. Το εξαιρετικό οικοσύστημα του ποταμού προσφέρει καταφύγιο σε πολλά είδη ζώων και πτηνών, όπως το λύκο, το αγριογούρουνο, το ζαρκάδι, τη βίδρα, το δρυοκολάπτη, την τσίχλα, το σκίουρο, το σταυραετό και πολλά άλλα.

Στη διαδρομή ο επισκέπτης θα συναντήσει και τον πανέμορφο καταρράκτη του Γράβου, που βρίσκεται κοντά στη Μονή Στομίου (1774). Από το μοναστήρι η θέα προς τη χαράδρα του Αώου είναι πραγματικά εκπληκτική. Το μονοπάτι για όποιον θέλει να συνεχίσει τη διαδρομή ανηφορίζει προς το «Πέρασμα Καρτερού», φτάνει στο υπέροχο οροπέδιο και κατόπιν κατεβαίνει προς το Σκαμνέλι Ζαγορίου (διάρκεια περίπου 3 ώρες ακόμη). Επίσης από τη θέση «Δέση», μισή ώρα μετά τη μονή όποιος επιθυμεί μπορεί να συνεχίσει τη διαδρομή προς Δρακόλιμνη.

Η πολυτραγουδισμένη λίμνη των Ιωαννίνων, η λίμνη Παμβώτιδα, μαγεύει τον ταξιδιώτη με την ομορφιά της. Μπορείτε να την απολαύσετε είτε κάνοντας έναν περίπατο στον μώλο, γύρω από την ανατολική πλευρά του κάστρου, και την παραλίμνια ζώνη της πόλης. Στην περιοχή αυτή της πόλης υπάρχουν και αρκετά κέντρα διασκέδασης, μπαρ και καφετέριες για να απολαύσετε τον καφέ ή το ποτό σας.

Απαραίτητη είναι και μια επίσκεψη στο νησί της λίμνης Παμβώτιδας (το μοναδικό κατοικημένο νησί λίμνης στην Ευρώπη). Καραβάκια εκτελούν δρομολόγια από και προς το Νησί.

Άλλη μια ωραία διαδρομή που μπορεί να απολαύσει ο επισκέπτης, είναι ο γύρος της λίμνης με αυτοκίνητο. Η διαδρομή αυτή είναι ένας πολύ καλός τρόπος να δείτε όλη τη λίμνη, αλλά και να επισκεφτείτε τα χωριά γύρω από τη λίμνη και άλλα ενδιαφέροντα αξιοθέατα, όπως το Σπήλαιο της Καστρίτσας και το Μοναστήρι Ντουραχάν στην Ντραμπάτοβα. Στην περιοχή Ντραμπάτοβα επίσης θα βρείτε πολλά εστιατόρια και ταβέρνες όπου θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε πιάτα της τοπικής και της ελληνικής κουζίνας.

Δείτε επίσης: «Σπορ στη Λίμνη Παμβώτιδα»

Στην περιοχή της πόλης των Ιωαννίνων, μπορείτε να ασχοληθείτε με το ψάρεμα στη λίμνη Παμβώτιδα. Η λίμνη πλούσια σε ομορφιά αλλά και ψάρια συγκεντρώνει εύλογα το ενδιαφέρον αρκετών που ασχολούνται με το χόμπι αυτό. Έτσι, σε διάφορες ώρες της ημέρας θα βρείτε σε όλο το μήκος της παραλίμνιας περιοχής αρκετούς ερασιτέχνες ψαράδες.

Μπορείτε να ασχοληθείτε με δραστηριότητες περιπέτειας στον ποταμό Αχελώο. Η διαδρομή είναι: Μεσόπυργος – Γέφυρα Βουρβιανών – (απόσταση 10 χλμ.)

Ο ποταμός Άραχθος είναι από τους πιο γνωστούς προορισμούς για τους λάτρεις του rafting και του καγιάκ. Στην περιοχή Αγνάντων τα νερά του ποταμού είναι ορμητικά και προσφέρουν τις κατάλληλες συνθήκες για τις δραστηριότητες αυτές.

Η διαδρομή είναι Γέφυρα Πλάκας – Σκούπα (απόσταση 12 χλμ. με δύσκολο τμήμα 3ου βαθμού) και η καλύτερη εποχή είναι την άνοιξη που ο όγκος των νερών είναι μεγαλύτερος, καθώς λιώνουν τα χιόνια στα Τζουμέρκα.

Δείτε περισσότερα: Ο ποταμός Άραχθος

Η λίμνη Παμβώτιδα των Ιωαννίνων προσφέρει ιδανικές συνθήκες για το άθλημα του Θαλάσσιου σκι καθώς τον περισσότερο καιρό οι άνεμοι στην περιοχή είναι ευνοϊκοί και ο χώρος στον οποίο κινούνται τα πλοιάρια είναι περιορισμένος, σε σχέση με την έκταση της λίμνης. Έτσι, μπορεί κανείς να απολαύσει το αγαπημένο του σπορ κάνοντας μεγάλες διαδρομές μέσα στη λίμνη.

Σχετικοί Φορείς:

Όμιλος Θαλάσσιου Σκι Ιωαννίνων
Αχέροντα 3 ΚΕΚΩΠ
45500 ΙΩΑΝΝΙΝΑ
Τηλ. 26510.71581

Κωπηλασία, Κανό, Καγιάκ
Η λίμνη Παμβώτιδα προσφέρει τις ιδανικότερες συνθήκες για την άσκηση των αθλημάτων αυτών. Ναυταθλητικές εγκαταστάσεις υπάρχουν στη Λιμνοπούλα, στους χώρους του ΕΑΝΚΙ, 8ης Μεραρχίας 24.

Φορέας:

Ναυτικός Όμιλος Ιωαννίνων
Τηλ. 26510.25265 και 26510.38060

Στην περιοχή της Κόνιτσας Ιωαννίνων εκτός από το εξαιρετικό φυσικό τοπίο, οι λάτρεις των σπορ περιπέτειας θα έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν πολλά από αυτά. Παράλληλα στην περιοχή της Κόνιτσας διοργανώνονται κάθε χρόνο αγώνες με αγωνίσματα περιπέτειας που περιλαμβάνουν:

• Πτήσεις με αλεξίπτωτο πλαγιάς (παραπέντε)
• Καγιάκ
• Ποδήλατο βουνού
• Αναρριχήσεις
• Rafting
• Διάβαση ποταμού
• Διάσχιση φαραγγιού και άλλα

Για πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες περιπέτειας, μπορείτε να απευθυνθείτε στα αθλητικά σωματεία και τους συλλόγους που βρίσκονται στην περιοχή.

Στο γραφικό Μέτσοβο που βρίσκεται σε απόσταση 55 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων, σε υψόμετρο 1.150 μέτρων, υπάρχουν δυο οργανωμένα χιονοδρομικά κέντρα: Το ένα είναι το «Καρακόλι» και άλλο είναι στη θέση «Προφήτης Ηλίας».

Το χιονοδρομικό κέντρο Καρακόλι διαθέτει 2 πίστες, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.350 – 1.520 μ. και απέχει 2 χλμ από το κέντρο του Μετσόβου.

Το χιονοδρομικό κέντρο του Προφήτη Ηλία βρίσκεται σε απόσταση 5 χλμ. από το Μέτσοβο, στο οροπέδιο Πολιτσές, στους πρόποδες του Μαυροβουνίου. Έχει 4 πίστες σε υψόμετρα από 1.430 – 1.620 μ.

Πληροφορίες:
Τηλ. 26560.41345 & 26560.41095

Ο νομός Ιωαννίνων είναι από τους πιο ορεινούς νομούς της χώρας. Για το λόγο αυτό προσφέρεται για τους λάτρεις του ποδηλάτου βουνού. Τα όμορφα φυσικά τοπία και τα γραφικά χωριά του νομού Ιωαννίνων αποτελούν πόλο έλξης για όσους ασχολούνται με το ποδήλατο βουνού. Από τις καλύτερες διαδρομές που μπορεί να ακολουθήσει κανείς, είναι αυτές που βρίσκονται στο όρος Μιτσικέλι, στα χωριά του Ζαγορίου, καθώς επίσης και στην περιοχή των Κατσανοχωρίων.

Μπορείτε να ασχοληθείτε με ποδηλασία και κανώ στο Βωβό ποταμό που βρίσκεται στο δέλτα του Αράχθου ποταμού. Παράλληλα θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε την ομορφιά της Ηπειρωτικής φύσης, σε ένα σημαντικό βιότοπο της περιοχής.

Διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε6 – Τμήμα Ιωαννίνων
Εισέρχεται στο νομό από την περιοχή της Δωδώνης και συνεχίζει προς Λογγάδες, Μπαλντούμα, Μεγάλη Γότιστα, έπειτα προς την κορυφή Περιστέρι ως το Μέτσοβο. Από εκεί συνεχίζει προς Μηλιά, Βάλια Κάλντα, Βωβούσα, Δίστρατο και εισέρχεται στην περιοχή Βασιλίτσας του νομού Γρεβενών.

Εθνικό ορειβατικό μονοπάτι O1
Μαζί με το μονοπάτι Ο3 συνδέει τα ευρωπαϊκά μονοπάτια Ε4 και Ε6 μεταξύ τους. Ξεκινά από το Μέτσοβο στην ίδια διαδρομή με το Ε6 ως το Περιστέρι και μετά συνεχίζει προς Συρράκο, Καλαρρύτες, Κακαρδίτσα με τελικό σημείο το Γαρδίκι.

Εθνικό ορειβατικό μονοπάτι O3
Με αφετηρία την πόλη των Ιωαννίνων, το μονοπάτι Ο3 περνά ακολουθεί αρχικά το μονοπάτι προς το καταφύγιο Μιτσικελίου και συνεχίζει περνώντας διαδοχικά από τον Αυχένα του Μιτσικελίου, τα χωριά Δίκορφο, Κήποι, Βίτσα, τη χαράδρα του Βίκου, το χωριό Μονοδένδρι. Έπειτα κατεβαίνει στο φαράγγι του Βίκου σε μια μοναδική διαδρομή που καθιστά το συγκεκριμένο μονοπάτι το ωραιότερο, κατά πολλούς, της Ευρώπης. Προχωρά προς τις πηγές του Βοΐδομάτη και συνεχίζει προς Μικρό Πάπιγκο, Βρυσοχώρι, γεφύρι Αώου, Πάδες, Δρακόλιμνη Σμόλικα, Αγ. Παρασκευή, όπου και ενώνεται με το διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε6.

Ορειβασία στο όρος Τύμφη
Το όρος Τύμφη, με υψόμετρο 2.497 μ., είναι ο πιο επιβλητικός ορεινός όγκος της Ηπείρου. Ψηλές κορυφές στεφανώνουν το βουνό και απότομες ορθοπλαγιές που καταλήγουν σε βαθιές χαράδρες, κόβουν την ανάσα. Η πιο ψηλή και πιο γνωστή κορυφή είναι η «Γκαμήλα». Στις πλαγιές της βρίσκεται η φημισμένη «Δρακόλιμνη της Τύμφης», σε υψόμετρο 2100 μ. Με αφετηρία το Μικρό Πάπιγκο και μετά από πορεία 5 ωρών περίπου σε σηματοδοτημένο μονοπάτι, η Δρακόλιμνη της Τύμφης αλλά και η θέα προς τον επιβλητικό Σμόλικα θα σας αποζημιώσουν. Εναλλακτικά μπορείτε να ακολουθήσετε το εθνικό ορειβατικό μονοπάτι Ο3 που διασχίζει την Τύμφη από το Πάπιγκο ως το Βρυσοχώρι. Κορυφές όπως η Τσούκα Ρόσσα, η Γκούρα, ο Καρτερός και η Αστράκα, προσφέρονται επίσης για ορειβασία ή αναρρίχηση.

Άλλες διαδρομές στην περιοχή Ζαγορίου
Το Ζαγόρι με τα 54 γραφικά χωριά του και τα πανέμορφα τοπία του είναι ιδανικό μέρος για περιπατητικές και ορειβατικές διαδρομές. Περπατώντας στα παλιά μονοπάτια που συνέδεαν τα χωριά μεταξύ τους θα συναντήσετε πολλά από τα όμορφα πέτρινα γεφύρια του Ζαγορίου που φημίζονται για τη μαστοριά τους και την αντοχή τους στο χρόνο. Εναλλακτικά, μπορείτε να ακολουθήσετε τα σηματοδοτημένα μονοπάτια που διασχίζουν το Ζαγόρι, όπως το Ο3 και άλλα μικρότερα.

Σας προτείνουμε επίσης τις παρακάτω διαδρομές:

• Φαράγγι του Βοϊδομάτη, κατά μήκος του ποταμού σε ένα βατό μονοπάτι
• Μικρό Πάπιγκο – Ορειβατικό καταφύγιο – Δρακόλιμνη Τύμφης
• Βίτσα – Σκάλα Βίτσας – Γέφυρα Κόκκορη
• Καπέσοβο – Σκάλα Βραδέτου – Βραδέτο
• Κήποι – Γεφύρι Κοντοδήμου ή Λαζαρίδη – Σκαλα Κουκουλίου – Γεφύρι Μίσιου – Σκάλα Βίτσας Βίτσα
• Μονοδένδρι – Μονή Αγ. Παρασκευής – Σπηλιές

Το όρος Νεμέρτσικα βρίσκεται στα βόρεια του Πωγωνίου, στα σύνορα με την Αλβανία. Έχει υψόμετρο 2.209 μ και είναι ένα από τα ψηλότερα βουνά του νομού Ιωαννίνων. Προσφέρει ιδανικές συνθήκες για ορειβασία στους έμπειρους ορειβάτες μέσα από όμορφες διαδρομές σε καταπράσινα παρθένα δάση.

Με σημεία αφετηρίας την Μερόπη, το Κεφαλόβρυσο ή τον Παλαιόπυργο μπορεί κανείς με διαδρομές των 3 ή 4 ωρών (σηματοδοτημένα μονοπάτια δεν υπάρχουν), να απολαύσει την εξαιρετική θέα του Πωγωνίου από την Νεμέρτσικα, ιδίως από τις θέσεις Μπιτσικόπουλο και Προφήτης Ηλίας.

Το δάσος της Μπούνας βρίσκεται κοντά στο Δελβινάκι και προσφέρει όμορφες διαδρομές καθώς φημίζεται για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, όπως άλλωστε και η γειτονική κοιλάδα του Γορμού.

Άλλες διαδρομές και περίπατοι στην περιοχή Πωγωνίου:

• Δολιανά ως τη θέση Λυκοσκού (θέα Τύμφης & Νεμέρτσικας)
• Περίπατοι στο δάσος Μερόπης – Παλαιόπυργου
• Αγ. Κοσμάς ως Ρουψιά
• Ωραιόκαστρο ως πηγές Γκλάβας
• Πεζοπορία στην κοιλάδα Κουβαρά, σε σηματοδοτημένο μονοπάτι

Όσοι ασχολούνται με το κυνήγι, στο νομό Ιωαννίνων και ειδικά στις περιοχές του Πωγωνίου θα βρούν ιδανικές συνθήκες ώστε να απολαύσουν το αγαπημένο τους χόμπυ. Μπορείτε να ασχοληθείτε με το κυνήγι της μπεκάτσας (σε όλο το Πωγώνι), της φάσας (στον Αγ. Κοσμά) και του αγριογούρουνου στη Βήσσανη και στα Κτίσματα.

Το κυνήγι επιτρέπεται σε όλο το νομό, εκτός από περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί προστατευόμενες ή καταφύγια θηραμάτων.

Ο ποταμός Αώος είναι από τους πιο γνωστούς προορισμούς για τους λάτρεις των σπορ περιπέτειας. Με βαθμό δυσκολίας από 3 έως 5 προσφέρει μεγάλες συγκινήσεις σε όσους τον επισκεφτούν. Το όμορφο φαράγγι, το πέτρινο γεφύρι του στην περιοχή της Κόνιτσας και το μοναδικό φυσικό τοπίο κάνουν τη διαδρομή πραγματικά μαγευτική.

Κάθε χρόνο διοργανώνονται αθλητικοί αγώνες στην περιοχή, με τη συμμετοχή πολλών Ελλήνων αλλά και ξένων αθλητών. Στην Κόνιτσα υπάρχουν σχολές που διοργανώνουν καταβάσεις του ποταμού και μπορούν να σας διδάξουν ό,τι χρειάζεται αν θέλετε να ασχοληθείτε με τα αθλήματα αυτά.

Με αφετηρία τη νέα γέφυρα του ποταμού Βοϊδομάτη κοντά στο χωριό Αρίστη η διαδρομή με κανό Κλειδωνιά μέχρι το παλιό πέτρινο γεφύρι κοντά στο χωριό της Κόνιτσας είναι πραγματικά μαγευτική. Τα ήρεμα και κρυστάλλινα νερά του ποταμού μαγεύουν με το έντονο κυανό τους χρώμα και αιτιολογούν πλήρως τον χαρακτηρισμό του ως το καθαρότερο και ομορφότερο ποτάμι της Ευρώπης.

Στη διαδρομή μήκους 4 χλμ. περίπου θα διασχίσετε το πανέμορφο φαράγγι του Βοϊδομάτη χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, και θα απολαύσετε την παρθένα φύση του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου.

Στο οροπέδιο Πολιτσές, που βρίσκεται κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο του Προφήτη Ηλία και σε μικρή απόσταση από το Μέτσοβο, θα βρείτε εκπαιδευμένα άλογα ιππασίας και έμπειρους ιππείς που θα σας καθοδηγήσουν στα πρώτα σας βήματα.

Εκεί θα απολαύσετε όμορφες βόλτες σε ένα υποαλπικό τοπίο, καθώς επίσης και την εκπληκτική θέα στη γύρω περιοχή. Πολύ καλές διαδρομές επίσης είναι από το Μέτσοβο προς την τεχνητή λίμνη του Αώου (15 χλμ.) και προς το χωριό Μηλιά (25 χλμ.)

Ο νομός Πρέβεζας με τις ατέλειωτες παραλίες του είναι ο ιδανικός τόπος προορισμού για τους λάτρεις των θαλάσσιων δραστηριοτήτων. Όποια δραστηριότητα κι αν σας αρέσει, στην Πρέβεζα θα βρείτε την παραλία που σας ικανοποιεί περισσότερο:

• Τζετ – σκι: Στην παραλία Λύχνος
• Θαλάσσιο σκι: Στις παραλίες Λύχνος, Βάλτος, Καστροσυκιά, Βράχος
• Ιστιοσανίδα: Στις παραλίες Λύχνος, Βάλτος, Καστροσυκιά, Κανάλι
• Αλεξίπτωτο: Στις παραλίες Λύχνος, Βάλτος
• Καταδύσεις: Στην παραλία Παντοκράτορας, δυτικά του Ακρωτηρίου Κελήδιο, γύρω από το κάστρο της Πάργας, στη νησίδα Άγιος Νικόλαος στην Πάργα, σε νησίδα κοντά στη νήσο Παναγιά, στη Λυγιά, στην Καστροσυκιά και γενικά σε όλες τις παραλίες του νομού.
• Beach volley: Στις παραλίες Βράχος, Αμμουδιά, Κανάλι, Καστροσυκιά, Μονολίθι
• Θαλάσσια παιχνίδια: Στις παραλίες Βάλτος, Αμμουδιά, Καστροσυκιά, Λύχνος και στην παραλία της Πάργας

Στην περιοχή Κόνιτσας υπάρχουν αναρριχητικά πεδία με διάφορους βαθμούς δυσκολίας. Η περιοχή προσφέρεται για αναρριχήσεις λόγω της μορφολογίας του εδάφους. Αναρριχητικά πεδία θα βρείτε στο Μαυροβούνι κοντά στην Κόνιτσα, στην Κλειδωνιά και αλλού. Στην περιοχή Μαυροβουνίου θα απολαύσετε επίσης τη μαγευτική θέα της περιοχής.

Στην περιοχή Ζαγορίου υπάρχουν πολλά αναρριχητικά πεδία με μεγάλο ή με μικρότερο βαθμό δυσκολίας που προσφέρονται για όσους ασχολούνται με την αναρρίχηση. Αναρριχητικά πεδία θα βρείτε στην Γκαμήλα (υψόμετρο 2497 μ.), στην Τσούκα Ρόσσα (υψόμετρο 1987 μ.), στην Αστράκα (υψόμετρο 2436 μ.) και αλλού.

Μπορεί να ασχοληθεί κανείς με τις αναρριχήσεις στον ορεινό όγκο των Αθαμανικών ορέων (Τζουμέρκων). Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να έλθετε σε επαφή με τον τοπικό Ορειβατικό Σύλλογο.

Ορειβατικός Σύλλογος Άρτας
οδός Τζαβέλλα 7, τηλ. 26810.28030.

Για πληροφορίες σχετικά με τα Τζουμέρκα, δείτε το σχετικό οδηγό μας: www.tzoumerka.info.

Ο νομός Ιωαννίνων που είναι ορεινός, στο μεγαλύτερο μέρος του, αποτελεί πόλο έλξης για τους αιωροπτεριστές. Απογειώσεις γίνονται από τους Ασπραγγέλους Ζαγορίου, όπου υπάρχει διαμορφωμένη πίστα, καθώς και από πολλά άλλα σημεία στους ορεινούς όγκους του Ζαγορίου. Το χωριό Ασπράγγελοι απέχει 30 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων και η πρόσβαση στο χώρο απογειώσεων γίνεται με αυτοκίνητο από αγροτικό δρόμο της περιοχής.

Σας προτείνουμε ένα πρόγραμμα περιηγήσεων και επισκέψεων το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κατά την επίσκεψη σας στα Ιωάννινα. Το πρόγραμμα επισκέψεων είναι τετραήμερο και προυποθέτει τουλάχιστον 3 διανυκτερεύσεις στην περιοχή, σε κατάλυμα της επιλογής σας. Με τον τρόπο αυτό, θα έχετε τη δυνατότητα να απολαύσετε τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής.

Ημέρα 1η:
Άφιξη στην πόλη των Ιωαννίνων οδικώς ή αεροπορικώς. Την πρώτη μέρα της παραμονής σας, σας προτείνουμε να επισκεφθείτε:

• Το ιστορικό κάστρο των Ιωαννίνων και να γνωρίσετε τους χώρους και τα κτίρια στο εσωτερικό του, καθώς επίσης και τα δύο μουσεία που βρίσκονται στο χώρου του κάστρου, το Βυζαντινό και το Δημοτικό
• Την παραλίμνια περιοχή του Μώλου με τις καφετέριες και τις ταβέρνες
• Το κατοικημένο νησί της λίμνης Παμβώτιδας, όπου θα δείτε το Ιστορικό Μουσείο Νήσου στη Μονή Αγίου Παντελεήμονα, τα υπόλοιπα παλαιά μοναστήρια και μνημεία του νησιού. Επίσης, θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε γεύσεις της ελληνικής κουζίνας και τοπικές σπεσιαλιτέ στις ταβέρνες του νησιού
• Για τη βραδινή σας έξοδο, αν το επιθυμείτε, μπορείτε να επισκεφθείτε τα πολλά μπαρ και κλαμπ που βρίσκονται στην περιοχή Μώλου ή εκείνα στην περιοχή Σκάλας (κοντά στο κάστρο) ή την καλοκαιρινή περίοδο, τα νυχτερινά κλαμπ που βρίσκονται στην περιοχή Αμφιθέας Ιωαννίνων, σε απόσταση περί τα 10 χλμ. από την πόλη, στην εθνική οδό Ιωαννίνων – Τρικάλων

Ημέρα 2η:
Τη δεύτερη ημέρα παραμονή σας στην περιοχή, σας προτείνουμε να επισκεφθείτε:

• Τα μουσεία της πόλης των Ιωαννίνων: Αρχαιολογικό, Λαογραφικό Ε.Η.Μ. κ.λ.π. που βρίσκονται κοντά στο κέντρο της πόλης των Ιωαννίνων
• Το αρχαίο θέατρο Δωδώνης, ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία της χώρας μας το οποίο χτίστηκε τον 3ο π.χ. αιώνα. [Πρόσβαση στην αρχαία Δωδώνη: Απόσταση 22 χλμ από την πόλη των Ιωαννίνων. Ακολουθείτε την εθνική οδό Ιωαννίνων Αθηνών με κατεύθυνση προς Αθήνα μέχρι το 7ο χλμ. Εκεί στρίβετε δεξιά προς το χωριό Πεδινή και ακολουθείτε την επαρχιακή οδό για 15 χλμ.]
• Το παγκοσμίως γνωστό «Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας» με κέρινα ομοιώματα, του Παύλου Βρέλλη. Το μουσείο στεγάζεται σε ένα πέτρινο κτίριο – αντίγραφο Ηπειρώτικου αρχοντικού του 18ου αιώνα και περιλαμβάνει 36 διαδεχόμενες γλυπτικές συνθέσεις και 150 κέρινα ομοιώματα σε φυσικό μέγεθος. [Το μουσείο βρίσκεται στο 12ο χλμ. της εθν. οδού Ιωαννίνων – Αθηνών]

Ημέρα 3η:

• Επισκεφθείτε το Σπήλαιο Περάματος που βρίσκεται στον ομώνυμο οικισμό, 4 χλμ από την πόλη των Ιωαννίνων. Στο εσωτερικό του κυριαρχούν οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες σε παράξενες μορφές και χρώματα, σε μια διαδρομή 850 μέτρων. [Πρόσβαση από την εθνική οδό Ιωαννίνων – Τρικάλων, 4ο χλμ. μέσω Περάματος]
• Αναχώρηση για το Ζαγόρι (για επιλογή καταλύματος δείτε www.zagori.info)
• Περιήγηση στα γραφικά χωριά του Ζαγορίου και στα αξιοθέατα που βρίσκονται στην περιοχή (γεφύρια, χαράδρες, μονοπάτια, παλιά αρχοντικά και άλλα μνημεία – δείτε περισσότερα στο www.zagori.info)
• Μη παραλείψετε να γευματίσετε στις παραδοσιακές ταβέρνες και εστιατόρια του Ζαγορίου, όπου θα έχετε την ευκαιρία να γνωρίσετε την πλούσια παράδοση της περιοχής καθώς επίσης και τις γεύσεις που μόνο εδώ θα βρείτε. Δοκιμάστε απαραίτητα τις ζαγορίσιες πίτες και τις άλλες σπεσιαλιτέ της περιοχής.

Ημέρα 4η:

• Επισκεφθείτε τη χαράδρα Βίκου που θεωρείται ένα από τα καλύτερα φαράγγια της Ευρώπης. Το φαράγγι είναι επισκέψιμο από πολλές θέσεις: Από το χωριό Μονοδένδρι στη θέση Οξιά, από τη θέση Μπελόη (κοντά στο χωριό Βραδέτο), από τη Μονή Αγίας Παρασκευής κοντά στο Μονοδένδρι, κ.α. Μπορείτε επίσης να κατεβείτε μέσα στο φαράγγι από σηματοδοτημένα μονοπάτια που υπάρχουν στην περιοχή (διάρκεια περίπου 6 ώρες) ώστε να απολαύσετε την περιοχή και τα σπάνια είδη που ζουν στη χαράδρα.
• Επισκεφθείτε τα ποτάμια της περιοχής, όπου μπορείτε να ασχοληθείτε με κανό, καγιάκ, ράφτινγκ, και άλλες σχετικές δραστηριότητες, όπως π.χ. τον ποταμό Βοϊδομάτη, μετά το χωριό Αρίστη.
• Αναχώρηση από την περιοχή

Στην περιοχή του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων υπάρχουν αρκετά αξιόλογα χωριά. Τα χωριά αυτά έχουν να επιδείξουν πολλά αξιοθέατα και μνημεία στον επισκέπτη. Με δεδομένη τη μικρή απόσταση από την πόλη των Ιωαννίνων, την πρωτεύουσα της Ηπείρου, αποτελούν άριστους προορισμούς εκδρομών για τους επισκέπτες της πόλης.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής:

• Στο Νησί Ιωαννίνων: Τα επτά αξιόλογα μοναστήρια: Μονή Αγίου Νικολάου Φιλανθρωπινών, μονή Αγίου Παντελεήμονα, μονή Ντίλιου, μονή Ελεούσας Γκιουμάτων του 13ου αιώνα, μονή μεταμορφώσεως Σωτήρος του 17ου αιώνα, μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου του 1506. Σημαντικό αξιοθέατο και το Ιστορικό μουσείο της Νήσου
• Στο Ελληνικό: Μονή Τσούκας
• Στούς Λογγάδες: Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 17ου αιώνα, μονή Γενέσεως Θεοτόκου Δουραχάνης. Η μονή χτίστηκε το 1434 από τον Ντουραχάν πασά επειδή πέρασε την παγωμένη λίμνη με το στρατό του και το απέδωσε σε θαύμα
• Στην Καστρίτσα: Παλαιολιθικό σπήλαιο Καστρίτσας, αρχαία πόλη Τέκμων (πόλη των Μολοσσών), μονή Ιωάννου Προδρόμου Καστρίτσας του 17ου αιώνα
• Στο Μεγάλο Γαρδίκι: Αρχαία Πασσαρώνα (πρωτεύουσα των Μολοσσών), μεταβυζαντινός ναός Παναγίας στη θέση Εικονίσματα
• Στο Γραμμένο: Ερείπια αρχαίου ναού στη θέση Καστρί, παλαιός ναός Ταξιαρχών, ερειπωμένο μοναστήρι Παναγίας Λαμπροβήτριας, οικίες μεγάλων εθνικών ευεργετών και λογίων (Ζωσιμάδων, Καπλάνη, κ.α.)
• Στο Βαγενήτι: Βυζαντινός ναός Αγίου Γεωργίου του 16ου αιώνα
• Στη Βουνοπλαγιά: Βυζαντινός ναός Παναγίας Φανερωμένης, μεταβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου
• Στη Ζωοδόχο: Μεταβυζαντινός ναός Ζωοδόχου Πηγής
• Στην Ελεούσα: Μονή Αγίου Γεωργίου του 17ου αιώνα, ναός κοιμήσεως Θεοτόκου με ωραίες αγιογραφίες
• Στο Ροδοτόπι: Ναός Αρείου Διός, μεταβυζαντινός ναός 17ου αιώνα με ωραίο καμπαναριό, λαογραφικό μουσείο και παλαιό σχολείο.
• Στην Κάτω Λαψίστα: Ναός Αγίου Γεωργίου του 15ου αιώνα με σπάνιες τοιχογραφίες
• Στα Πετράλωνα: Χώρος παλαιολιθικών ευρημάτων
• Στο Μπιζάνι: Μουσείο ελληνικής ιστορίας του Παύλου Βρέλλη [www.vrellis.org], οχυρά Μπιζανίου του 1912
• Στο Πέραμα: Σπήλαιο περάματος με εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες
• Στους Λυγγιάδες: Μονή Αγίου Γεωργίου του 1681
• Στην Αμφιθέα: Μονή Αγίων Αναργύρων του 1848 όπου ετάφησαν οι 17 Γιαννιώτισσες με τη Κυρά Φροσύνη που τις έπνιξε ο Αλή πασάς
• Στη Βασιλική: Μονή Αγίου Νικολάου Τζιόρας του 17ου αιώνα
• Στην Κράψη: Ναός Αγίου Νικολάου του 1563 με ωραίες τοιχογραφίες, μονή κοιμήσεως Θεοτόκου του 11ου αιώνα
• Στην Πλατανιά: Ναός Σωτήρος του 17ου αιώνα
• Στην Ηλιόκαλη: Μονή κοιμήσεως Θεοτόκου του 17ου αιώνα με ωραίες αγιογραφίες στο βουνό Δρίσκος
• Στην Κατσικά: Ναός Ταξιαρχών του 15ου αιώνα

Το Τσεπέλοβο απέχει 51 χλμ. από τα Ιωάννινα και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 1.080 μ. Είναι γνωστό από τον 16ο αιώνα και λειτούργησε εδώ το 1700 το πρώτο σχολείο. Το 1868 ήταν πρωτεύουσα των τουρκικών αρχών του Ζαγορίου. Με δωρεές ευεργετών χτίστηκαν κτίρια, σχολεία, αρχοντικά και βρύσες. Το χωριό δέχεται μεγάλο αριθμό επισκεπτών κάθε χρόνο και έχει άριστη υποδομή ξενώνων και εστιατορίων για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής:

• Στο Τσεπέλοβο: Παλαιά αρχοντικά Παπάζογλου – Τσαβαλιά – Βαζίμα, ναός Αγίου Νικολάου του 1708, ναός κοιμήσεως Θεοτόκου, ναός Κάτω Παναγιάς, μονή Ιωάννου του Προδρόμου Ρογκοβού του 1749
• Στο Σκαμνέλι: Μονή Αγίου Νικολάου του 1683, μονή Αγίας Παρασκευής του 1697, ναός Αγίων Αποστόλων του 1973, παλαιά αρχοντικά Θεοδοσίου – Φραγκούλη κ.α., παραδοσιακές βρύσες, πελασγικά τείχη, σαρακατσάνικη στάνη στο Γυφτόκαμπο
• Στη Λάϊστα: Ναός Ταξιαρχών του 1778, μονή Αγίας Τριάδας στον Κλέφτη
• Στο Ηλιοχώρι: Μονή Δοβρίνοβου του 14ου αιώνα με αξιόλογο τέμπλο, ναός Αγίου Νικολάου του 1850, πέτρινα γεφύρια
• Στο Βρυσοχώρι: Ναός Αγίου Χαραλάμπους του 1819, μονή Αγίας Τριάδας του 17ου αιώνα, παραδοσιακές βρύσες και πέτρινα γεφύρια
• Στο Βραδέτο: Θέση Μπελόη (φαράγγι Βίκου), σκάλα Βραδέτου, ναός Γεννήσεως Θεοτόκου του 1799
• Στο Καπέσοβο: Ναός Αγίου Νικολάου του 1793, ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 18ου αιώνα, λαογραφικό μουσείο, Πασχάλειος σχολή με τη Χάρτα του Ρήγα Φεραίου

Το Μονοδένδρι είναι από τα ωραιότερα χωριά του Ζαγορίου, χτισμένο σε υψόμετρο 1060 μ. σε απόσταση 39 χλμ. από τα Ιωάννινα. Το όνομά του το οφείλει σε μεγάλο έλατο που υπήρχε στο χωριό μέχρι το 1840. Μέχρι το 1753 ήταν μία κοινότητα με τρεις μαχαλάδες (Βίτσα, Άνω Μαχαλάς, Αγ. Γεώργιος).

Το χωριό γνώρισε μεγάλη ακμή το 17ο και 18ο αιώνα, όπου οι ευεργέτες το γέμισαν με αρχοντικά, εκκλησίες και σχολεία. Από το Μονοδένδρι κατάγονται οι ευεργέτες Αφοί Ριζάρη. Πρόκειται για το χωριό που συγκεντρώνει τους περισσότερους επισκέπτες σε όλο το Ζαγόρι και διαθέτει αξιόλογους ξενώνες και εστιατόρια.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής:

• Στο Μονοδένδρι: Πετρόκτιστα αρχοντικά, ναός Αγίου Αθανασίου του 1801, ναός Αγίου Μηνά του 1620, ναός Αγίου Γεωργίου του 18ου αιώνα, μονή Αγίας Παρασκευής του 1413, πέτρινοι πύργοι στη θέση Οξιά, φαράγγι Βίκου, αρχαιολογικός χώρος στη θέση Γενίτσαρι, αξιοθέατα Ριζαρείου ιδρύματος
• Στα Άνω Πεδινά: Μονή Αγίας Παρασκευής του 16ου αιώνα, μονή Ευαγγελίστριας του 1793, ναός Αγίου Δημητρίου του 1793
• Στα Κάτω Πεδινά: Ναός Αγίου Αθανασίου του 18ου αιώνα, ναός Ταξιαρχών του 1591, αρχαίοι τάφοι του 11ου αιώνα
• Στη Βίτσα: Ναός Προφήτη Ηλία του 17ου αιώνα, ναός Αγίου Νικολάου, ναός Παναγίας, ναός Ταξιαρχών του 17ου αιώνα
• Στο Διπόταμο: Πέτρινα γεφύρια, ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1872
• Στο Καλωτά: Ναός Εισοδίων Θεοτόκου, μονή Βισοκού του 1114, παλαιά αρχοντικά
• Στη Μανασσή: Ναός Αγίου Γεωργίου του 1780
• Στο Δίκορφο: Ωραία πλατεία, παλαιά αρχοντικά, ναός Αγίου Μηνά του 1770, μοναστήρι Στούπαινας του 1440
• Στην Ελάτη: Παλαιά αρχοντικά, ναός Αγίου Γεωργίου του 1806, βρύσες, πέτρινο γεφύρι
• Στους Ασπραγγέλους: Ωραία σπίτια, καμπαναριό του 1915, παλαιό μοναστήρι Δοβράς του 1600, τείχη παλαιού οικισμού

Οι Κήποι Ζαγορίου είναι οικισμός γνωστός από το 1431. Πρόκειται για την πρώην πρωτεύουσα του Ζαγορίου με αξιόλογα κτίρια, γεφύρια. Το χωριό απέχει 38 χλμ. από τα Ιωάννινα, την πρωτεύουσα του νομού και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 800 μέτρων. Αξίζει να το επισκεφθείτε.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής:

• Στους Φραγγάδες: Νερόμυλος Βαλέκα, πέτρινο γεφύρι του Πετσιώτη, ναός Αγίου Δημητρίου του 1779, ναός Αγίου Νικολάου του 17ου αιώνα, μονή Παναγίας, παραδοσιακές βρύσες και λιθόστρωτα
• Στους Νεγάδες: Ναός τρισυπόστατος του 1779 με σπουδαίες αγιογραφίες και επίχρυσο τέμπλο
• Στο Κουκούλι: Παλαιά αρχοντικά Κόκκορη και Πλακίδα, παραδοσιακές βρύσες του Μπασιά και Μάνθου, παλαιό σχολείο, λαογραφικό μουσείο Λαζαρίδη, ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1788
• Στο Δίλοφο: Παλαιά αρχοντικά σπίτια, σχολή Αναγνωστοπούλου του 1855
• Στους Κήπους: Μονή Μπάγιας του 1841, ναός Αγίου Νικολάου του 1779, ναός Αγίας Παρασκευής, λαογραφικό μουσείο Α. Τόλη, γεφύρι Κόκκορη του 1750, γεφύρι του Πλακίδα (Καλογερικό) του 1748, γεφύρι Κοντοδήμου – Λαζαρίδη, γεφύρι Πετσώνη, γεφύρι Ντόβρης, γεφύρι Μερισσιού

Το Πάπιγκο είναι από τα ωραιότερα χωριά του Δυτικού Ζαγορίου και απέχει από τα Ιωάννινα 62 χλμ. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 980 μέτρων στους πρόποδες της Αστράκας. Ο οικισμός υπάρχει από το 14ο αιώνα και αποτελείται από δύο συνοικισμούς το Μικρό και το Μεγάλο Πάπιγκο.

Πολλοί ευεργέτες το προίκισαν με κτίρια, αρχοντικά, εκκλησίες, σχολεία, κ.α. Τα κτίρια είναι λιθόκτιστα και βασίζονται στην παραδοσιακή Ζαγορίσια αρχιτεκτονική. Το γεγονός αυτό δίνει ένα ιδιαίτερα παραδοσιακό χρώμα στο χωριό. Λιθόστρωτα δρομάκια και μονοπάτια οδηγούν σε εξωκλήσια, στις πηγές του Βοϊδομάτη, σε βρύσες, στο φυσικό κολυμβητήριο Ρογκοβό και στο καταφύγιο του Ορειβατικού Συλλόγου στην Αστράκα.

Το Πάπιγκο είναι εδώ και πολλά χρόνια είναι χαρακτηρισμένο σαν παραδοσιακός οικισμός και συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό επισκεπτών και εκδρομέων κάθε χρόνο. Στο χωριό υπάρχει άριστη υποδομή με τουριστικές μονάδες που διατηρούν το παραδοσιακό χρώμα και τη Ζαγορίσια αρχιτεκτονική. Θεωρείται από τους ομορφότερους παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής:

• Στο Μεγάλο Πάπιγκο: Αστράκα, Ναός Αγίου Βλασίου με εξαγωνικό καμπαναριό του 1852, ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 18ου αιώνα, ναός Αγίου Γεωργίου του 18ου αιώνα, παλαιά αρχοντικά
• Στο Μικρό Πάπιγκο: Αστράκα, Ναός Ταξιαρχών του 19ου αιώνα, οβίρες Ρογκοβού (φυσικές πισίνες), ορεινό καταφύγιο στην Αστράκα σε υψόμετρο 1950 μέτρων, Δρακόλιμνη σε υψόμετρο 2200 μέτρων
• Στο Βίκο: Ναός Αγίου Τρύφωνα του 1871 με αξιόλογο τέμπλο, μονή Παναγίας του 1738 μέσα στη χαράδρα Βίκου με ωραίες αγιογραφίες
• Στην Αρίστη: Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1718 με μεγάλο καμπαναριό, μονή Παναγίας Σπηλιώτισσας του 1579 πάνω σε βράχο στο Βοϊδομάτη ποταμό, παλαιά βρύση, γέφυρα Βοϊδομάτη
• Στον Άγιο Μηνά: Γεφύρι Βοϊδομάτη στην Κλειδωνιά, Ναός Ευαγγελίστριας του 1576

Από τα αντιπροσωπευτικότερα χωριά του Ανατολικού Ζαγορίου είναι το Γρεβενίτι το οποίο απέχει 44 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 980 μέτρων. Έχει υπέροχη θέα, πολύ πράσινο και άφθονα τρεχούμενα νερά.

Πολλοί κάτοικοι σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς την περίοδο της Κατοχής και προς τιμήν τους έχει στηθεί μία μαρμάρινη στήλη με τα ονόματα τους στην είσοδο του χωριού. Οι κάτοικοι που μένουν σήμερα μόνιμα στο χωριό ασχολούνται με την κτηνοτροφία , την υλοτομία και τη μελισσοκομία.

Ο επισκέπτης θα βρει στο Γρεβενίτι ιατρικό κέντρο, καταστήματα και ξενώνα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στο χωριό αρκετή τουριστική κίνηση.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής:

• Στο Γρεβενίτι: Μονή Βουτσάς, παραδοσιακές βρύσες, γεφύρι Τσίπιανης του 1875, μνημείο εκτελεσθέντων
• Στη Δόλιανη: Γεφύρι Ντέλγινας, βράχια του Κουρή
• Στο Τρίστενο: Νερόμυλος
• Στους Μηλιωτάδες: Γεφύρι Καμπέρ αγά
• Στη Βωβούσα: Γεφύρι Αώου, εθνικός δρυμός Βάλια Κάλντα
• Στο Φλαμπουράρι: Ναός Αγίου Νικολάου

Η περιοχή αυτή βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νομού Ιωαννίνων. Χαρακτηρίζεται από τις εναλλαγές του τοπίου αλλά και από τα πανύψηλα και σκεπασμένα με χιόνι βουνά, τα «περήφανα Τζουμέρκα», όπως τα αναφέρει χαρακτηριστικά η λαϊκή μουσική παράδοση. Επίσης στο χώρο αυτό βρίσκεται και η περιοχή Κατσανοχωρίων.

Αξιοθέατα στην περιοχή:

• Τους Χουλιαράδες: Ναός Αγίας Παρασκευής, πέτρινα κτίσματα, χαράδρα Αράχθου και Καλαρρυτινού, γέφυρα Τσιμπόβου στον Άραχθο ποταμό, κρεμαστή γέφυρα Γκόγκου
• Στο Μιχαλίτσι: Ναός Αγίων Πάντων του 1836, ναός Αγίου Νικολάου με πέτρινα μανουάλια
• Στο Προσήλιο: Ναός Αγίου Βλασίου του 1875
• Στο Παλαιοχώρι: Ναός Γενέσεως Θεοτόκου
• Στο Πετροβούνι: Ναός Αγίου Ιωάννου Βαπτιστή, ναός Ταξιαρχών
• Στους Καλαρρύτες: Ναός Αγίου Νικολάου, μονή Κηπίνας
• Στο Συρράκο: Ναός Αγίου Νικολάου με ωραίο τέμπλο και χρυσοκέντητο επιτάφιο, Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 19ου αιώνα, Ναός Αγίου Γεωργίου του 1817, Ναός μεταμορφώσεως Σωτήρος, Μονή Προφήτη Ηλία του 19ου αιώνα, Ναός Αγίων Αποστόλων στην κορυφή Πρίζα, σπίτι – μουσείο Αυδίκου, κ.α.
• Στο Φορτόσι: Πέτρινο γεφύρι Πολιτσάς, Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου Φανερωμένης που είναι δείγμα βυζαντινού εκκλησιαστικού κτίσματος
• Στο Καλέντζι: Καταρράκτες Κλίφκης, αρχαιολογικός χώρος Καστρί
• Στην Πλαίσια: Μονή Ιωάννου Προδρόμου, παλαιά εκκλησία της Παναγίας, πατρίδα του Ζαν Μωρεάς
• Στο Μονολίθι: Το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας
• Στην Πράμαντα: Μονή Αγίας Παρασκευής του 1876, σπήλαιο Ανεμότρυπας, μονή Κηπίνας και γεφύρι Κηπίνας
• Στο Ματσούκι: Μονή Ευαγγελιστρίας Βήλιζας με αγιογραφίες του 17ου αιώνα
• Στην Πλατανόυσα: Μονή Ψιάδι του 1804 με ξύλινο επίχρυσο τέμπλο
• Στη Μουσιωτίτσα: Μνημείο εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς
• Στο Τέροβο: Πολεμικό μουσείο στο Εμίν Αγά με προτομές του 1912-1913

Εκτός από τα χωριά της περιοχής Τζουμέρκων που αναφέρθηκαν παραπάνω και βρίσκονται στο νομό Ιωαννίνων, υπάρχει και τμήμα της περιοχής Τζουμέρκων που υπάγεται διοικητικά στο νομό Άρτας. Δείτε περισσότερα για τα χωριά αυτά των Τζουμέρκων: www.tzoumerka.info

Η περιοχή της Λάκκας Σουλίου περιλαμβάνει αρκετά ενδιαφέροντα χωριά του νομού Ιωαννίνων. Από τα κορυφαία μνημεία της περιοχής, το Αρχαίο Θέατρο της Δωδώδης με ιστορία αιώνων, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Εκτός από τα αρχαίο θέατρο, υπάρχουν πολλά άλλα μνημεία, μεταβυζαντινά και νεότερα.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής:

• Στο Μαντείο: Αρχαία Δωδώνη
• Στους Μελιγγούς: Λαογραφικό μουσείο [www.epirus.com/meligi]
• Στην Κωστάνιανη: Ναός Ταξιαρχών σημαντικής αρχαιολογικής αξίας του 1057
• Στη Δραγοψά: Εκκλησία Αγίου Νικολάου του 1820
• Στον Πολύγυρο: Λαογραφικό Μουσείο, Ναός Αγίας Κυριακής
• Στην Ψήνα: Εκκλησία της Παναγίας του 1880
• Στην Τύρια: Λιθόκτιστο γεφύρι
• Στα Δερβίζιανα: Μονή Αγίου Δημητρίου του 1664, Μονή Μεσιανών του 1764
• Στο Ρωμανό: Μονή μεταμορφώσεως Σωτήρα του 1113
• Στο Σιστρούνι: Μονή Εισοδίων Θεοτόκου του 1156 γεμάτη με αξιόλογες τοιχογραφίες, νερόμυλο πηγές Αχέροντα ποταμού
• Στα Σερζιανά: Πύλες του Άδη
• Στην Αχλαδέα: Μονή κοιμήσεως Θεοτόκου του 1743
• Στο Παλαιοχώρι Μπότσαρη: Σπίτι των Μποτσαραίων, παμπάλαιος ναός του Αγίου Ιωάννη
• Στον Πεντόλακο: Ναός Αγίων Θεοδώρων του 1800
• Στους Βαριάδες: Ναός Παναγίας του 1750
• Στους Δραμεσιούς: Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1664 με ωραίες αγιογραφίες και κρυφό σχολειό

Στην περιοχή Κόνιτσας εκτός από την ομωνυμη πόλη, υπάρχουν και αρκετά αξιόλογα χωριά. Σε πολλά από αυτά υπάρχουν ενδιαφέροντα αξιοθέατα, όλων των ειδών: Μνημεία, κτίρια, μουσεια, παραδοσιακά γεφύρια, μονές και ναοί, κ.λ.π. Επίσης, η περιοχή αυτή φημίζεται και για τα βουνά και δάση που διαθέτει.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής Κόνιτσας:

• Στην Πυρσόγιαννη: Μουσείο μαστόρων, εκκλησιαστικό μουσείο Αγίου Νικολάου
• Στη Μόλιστα Γαναδιού: Η περίφημη μονή Μόλιστας, Σπυρυδώνια Σχολή
• Στην Κλειδωνιά: Γεφύρι Βοϊδομάτη, Βραχοσκεπή Μπόϊλα, οι μονές στο παλαιό χωριό Κλειδωνιά: μονή κοιμήσεως Θεοτόκου του 1620, μονή Αγίων Αποστόλων του 1662 και μονή μεταμορφώσεως Σωτήρα (7ου μ.Χ. αιώνα) του Αυτοκράτορα Κ. Πογωνάτου
• Στο Μάζι: Λαογραφικό μουσείο
• Στο Μπουραζάνι: Πάρκο άγριας ζωής και νερόμυλος
• Στο Αηδονοχώρι: Βυζαντινή Μονή Ταξιαρχών Γκούρας, λαογραφικό μουσείο
• Στο Μολυβδοσκέπαστο: Μονή κοιμήσεως Θεοτόκου του 7ου αιώνα, ναός Αγίων Αποστόλων του 1298
• Στο Δίστρατο: Προφήτης Ηλίας, Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου, του 19ου αιώνα, Νερόμυλος
• Στη Φούρκα: Λαογραφικό μουσείο, ηρώο Δαβάκη και Διάκου στον Προφήτη Ηλία, Μονή Κλαδόρμης του 1747 σε απόσταση 7 χλμ. μέσα στο δάσος
• Στην Πυξαριά – Αμάραντο: Ιαματικές πηγές
• Στο Νικάνωρα: Εκκλησία Αγίου Νικάνωρα σε βράχο με ωραίες τοιχογραφίες
• Στην Πλαγιά: Πέτρινη γέφυρα Ζέρμας, μονή κοιμήσεως Θεοτόκου του 1656 με πέντε τρούλους
• Στην Καστανέα: Ναός Αγίου Δημητρίου του 18ου αιώνα, σχολείο του Αγίου Κοσμά του 1778
• Στα Καβάσιλα: Ιαματικά λουτρά, έρημος μοναστηριακός ναός της Θεοτόκου του 1818
• Στη Βούρμπιανη: Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου με εικόνα του Αγίου Γεωργίου του 1747
• Στη χαράδρα Αώου: Η μονή Στομίου

Η Ζίτσα είναι χτισμένη πάνω σε λοφοσειρά σε υψόμετρο 670 μέτρα και απέχει 24 χλμ. από τα Ιωάννινα. Είναι ονομαστή για τους περίφημους αμπελώνες και τα κρασιά της (ονομασία προέλευσης). Είναι έδρα του ομώνυμου Δήμου. Το έτος 1809 την επισκέφθηκε ο Φιλέλληνας Λόρδος Βύρων.

Αξιοθέατα:

• Στη Ζίτσα: Μοναστήρι Προφήτη Ηλία του 1598 με ωραίες αγιογραφίες
• Στο Λίθινο: Θεογέφυρο στον Καλαμά, Μονή Πατέρων
• Στο Σακελαρικό: Ο τάφος του αεροπόρου Σακελαρίου, ήρωα του 1940

Αξιοθέατα στα άλλα χωριά της περιοχής:

• Στην Κληματιά: Εκκλησία Αγίου Δημητρίου του 1516, Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1546, Ναός μεταμορφώσεως Σωτήρος του 1568, Ναός Αγίας Τριάδας του 1754, Καταρράκτης Κληματιάς
• Στην Παλιουρή: Ιστορική μονή Γεννήσεως Θεοτόκου που χτίστηκε από τον Δεσπότη της Ηπείρου Θωμά Πρελούμπο του 1373, νερόμυλος
• Στο Σουλόπουλο: Οικία του Χρήστου Χρηστοβασίλη
• Στο Ράϊκο: Ναός Αγίου Νικολάου με τοιχογραφίες του 14ου αιώνα, μοναστήρι της Παναγίας στο Καστρί
• Στο Βασιλόπουλο: Γεφύρι Γκουσντάνη του 1300
• Στην Καρίτσα: Μονή Αγίου Νικολάου του 16ου αιώνα
• Στη Βερενίκη: Αρχαίο κάστρο
• Στη Γιουργάνιστα: Θεμέλια ναού Απόλλωνα. Η Γιουργάνιστα ήταν πατρίδα του καλόγερου Σαμουήλ που ανατινάχτηκε στο ολοκαύτωμα του Κουγκίου
• Στα Κούρεντα: Ναός Αγίου Γεωργίου
• Στο Διχούνι: Μονή Διχουνίου όπου το 1611 επαναστάτησε κατά των τούρκων ο Διονύσιος Φιλόσοφος, ηγούμενος της μονής

Το χωριό Πωγωνιανή βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της περιοχής Πωγωνίου σε υψόμετρο 750 μέτρων, κοντά στο Δελβινάκι. Κατά την Τουρκοκρατία υπήρξε διοικητική έδρα του τμήματος Αυλώνας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έδρα επισκοπής ως το 1863.

Η Πωγωνιανή υπήρξε σημαντικό εμπορικό κέντρο κατά το παρελθόν γεγονός που μαρτυρούν και τα παλιά κτίρια στο κέντρο της κοινότητας, που άλλοτε ήταν μια σημαντική αγορά με πάνω από 60 καταστήματα. Στην Πωγωνιανή στεγάζονται σήμερα οικοτροφεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα για τους ομογενείς από την Βόρεια Ήπειρο, που χτίστηκαν με δωρεές.

Στην Πωγωνιανή αξίζει κανείς να επισκεφτεί:

• Το πολύ ενδιαφέρον Λαογραφικό Μουσείο Πωγωνίου – Δερόπολης
• Τη μεγάλων διαστάσεων εκκλησία του Αγ. Νικολάου (1873) με το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο της
• Τα πυκνά δάση της γύρω περιοχής, τα οποία προσελκύουν πολλούς κυνηγούς, αλλά και φυσιολάτρες.

Άλλα χωριά της περιοχής:

Το Δολό είναι ένα παραδοσιακό χωριό του Πωγωνίου. Κοντά στο χωριό βρίσκεται η γνωστή χαράδρα του Κουβαρά την οποία διαρρέει το ομώνυμο ποτάμι, την οποία μπορεί κανείς να διασχίσει ακολουθώντας το διαμορφωμένο μονοπάτι.

Στην αρχή της χαράδρας, στη θέση Ξυλογέφυρο, υπάρχει νερόμυλος και μικρό πέτρινο μονότοξο γεφύρι, γνωστό ως «γεφύρι της Νονούλως».

Αξιόλογος είναι ο ναός του Αγ. Νικολάου που βρίσκεται μέσα στο χωριό. Έχει μεγάλο χαγιάτι και ενσωματωμένο δίζωνο καμπαναριό στη νότια πλευρά του. Οι παλαιότερες αγιογραφίες του ναού είναι έργο του Δολιώτη ζωγράφου Κούρου.

Το χωριό Κακκόλακος βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Νεμέρτσικα στο βόρειο τμήμα της περιοχής του Πωγωνίου. Υπήρξε πρωτεύουσα του Πωγωνίου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Εδώ επίσης ήταν το κέντρο διοίκησης του Σουλιώτη οπλαρχηγού Μάρκου Μπότσαρη από το 1814 ως το 1820. Η οικογένεια Μπότσαρη χρηματοδότησε την κατασκευή του ξυλόγλυπτου τέμπλου του ναού του Αγ. Δημητρίου.

Το γραφικό Μέτσοβο βρίσκεται σε απόσταση 57 χιλιομέτρων από τα Ιωάννινα και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.156 μ. στις πλαγιές της Πίνδου. Αριθμεί 6.000 κατοίκους περίπου και διαθέτει όλες τις απαραίτητες υποδομές και υπηρεσίες. Παρουσιάζει μεγάλη τουριστική κίνηση, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες καθώς αποτελεί πασίγνωστο προορισμό για χειμερινές διακοπές.

Το Μέτσοβο έχει διατηρήσει το παραδοσιακό του χρώμα και φημίζεται για τα τοπικά παραδοσιακά του προϊόντα, όπως τα ξυλόγλυπτά, τα υφαντά, τα χρυσοκέντητα, τα ασημικά, αλλά και το περίφημο τυρί «Mετσοβόνε» και πολλά άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Αξιοσημείωτη είναι και τήρηση με ευλάβεια των ηθών και εθίμων, της πλούσιας μουσικής παράδοσης και της γλώσσας (βλάχικη διάλεκτος). Αξίζει να σημειωθεί ότι κυρίως οι ηλικιωμένοι της περιοχής εξακολουθούν και σήμερα να ντύνονται με τις παραδοσιακές στολές της περιοχής. Το Μέτσοβο φημίζεται και για την τοπική του κουζίνα που περιλαμβάνει πιάτα όπως: κοντοσούβλι, πίτες, τυροκομικά, κ.α. Από το Μέτσοβο καταγόταν πολλοί σπουδαίοι άνδρες αλλά και μεγάλοι εθνικοί ευεργέτες όπως ο Γ. Αβέρωφ, οι Μ. και Θ. Τοσίτσας, ο Ν. Στουρνάρας κ.α.

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Στην περιοχή του Μετσόβου δεν έχουν εντοπιστεί προϊστορικά ευρήματα που να μαρτυρούν συστηματική κατοίκηση. Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι η περιοχή αποτελούσε μέχρι πριν 4 με 5 αιώνες περίπου σημαντικό εμπορικό πέρασμα, αλλά και σημείο ανεφοδιασμού των καραβανιών. Γύρω στα 2.000 π.Χ. αναφέρεται σε ιστορικές πηγές η παρουσία ελληνικών ποιμενικών φύλων. Φαίνεται ότι η περιοχή του Μετσόβου αποτελούσε από την αρχαιότητα ιδανικό βοσκοτόπι για τους κτηνοτρόφους. Οι Μετσοβίτες έφτασαν ως τις μέρες μας να κατέχουν τεράστιες περιουσίες από την εκτροφή αμνοεριφίων.

Ιστορικές αναφορές στο Μέτσοβο γίνονται από το 14ο αιώνα. Το όνομα «Μέτσοβο» εμφανίζεται για πρώτη φορά στο χρονικό των αυταδέλφων Φιλανθρωπινών Κομνηνού και Πρόκλου το 1380.

Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν δύο εκδοχές:

• Κατά την πρώτη άποψη θεωρείται ότι η ονομασία έχει σλαβική προέλευση (mets+ovo = το χωριό των αρκούδων)
• Ενώ κατά την άλλη άποψη θεωρείται ότι προέρχεται από την συνένωση των ελληνικών λέξεων μεσο+βούνι, λόγω της γεωγραφικής του θέσης ανάμεσα σε δυο βουνά.

Το Μέτσοβο αρχικά ήταν ποιμενικός οικισμός. Όμως τα προνόμια που απολάμβανε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας συνετέλεσαν στο να αναπτυχθούν οι τέχνες, τα γράμματα και το εμπόριο. Τα προνόμια αυτά χορηγήθηκαν από των Σουλτάνο Μουράτ Β΄ όταν οι Μετσοβίτες φύλακες του περάσματος του Ζυγού διευκόλυναν τη διάβαση των στρατευμάτων του Σινάν Πασά, που κατευθύνονταν προς στα Γιάννενα.

Ο σουλτάνος Μεχμέτ Δ΄ ανανέωσε αυτά τα προνόμια που μεταξύ άλλων περιλάμβαναν την ίδρυση ημιαυτόνομης ομοσπονδίας με τα γύρω χωριά Ανήλιο, Μαλακάσι, Μηλιά, Παλιά Κουτσούφλιανη (Πλατάνιστος), Βοτονόσι και Ανθοχώρι. Το 1795 ο Αλή Πασάς κατήργησε όλα τα προνόμια, εκτός αυτών που είχαν δοθεί στην πατριαρχική Εξαρχία, που διατηρήθηκε ως και το 1924. Στις 27 Μαρτίου 1854 το Μέτσοβο υπέστη μεγάλη καταστροφή από τα στρατεύματα του Αβδή Πασά, γνωστή και ως «χαλασμός του Γρίβα». Μετά την καταστροφή πολλοί κάτοικοι έγιναν μετανάστες, ωστόσο ποτέ δεν ξέχασαν τη γενέτειρά τους και με διάφορες δωρεές και κληροδοτήματα στόλισαν το Μέτσοβο με αρχοντικά, βρύσες, σχολεία, εκκλησίες, λαογραφικό μουσείο, πινακοθήκη κ.α.

Το Μέτσοβο απελευθερώθηκε οριστικά από τον τουρκικό ζυγό στις 31 Οκτωβρίου 1912 από δυνάμεις του τακτικού Ελληνικού στρατού, Κρητικών και Hπειρωτών εθελοντών.

Αξιοθέατα στο Μέτσοβο:

• Το μουσείο λαϊκής τέχνης που στεγάζεται στο Αρχοντικό Τοσίτσα
• Η πινακοθήκη Ευαγγέλου Αβέρωφ, με έργα του 19ου και 20ού αιώνα
• Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής του 1511 με το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο
• Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου
• Η μονή Παναγίας Μετσόβου
• Οι παραδοσιακές βρύσες
• Ο Νερόμυλος Γκίνα, στις όχθες του Αράχθου ποταμού
• Ο Αβερώφειος Κήπος, ένα πάρκο 10 στρεμμάτων όπου βρίσκονται όλα τα είδη δέντρων της περιοχής Πίνδου (ένα από τα καλύτερα πάρκα της χώρας)
• Η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους, όπου ο Κοσμάς ο Αιτωλός μίλησε στους Μετσοβίτες

Αξιοθέατα στα άλλα χωριά της περιοχής:

• Στο Ανήλιο: Ναός Αγίας Παρασκευής, νέο χιονοδρομικό κέντρο στη θέση Ζυγός
• Στο Ανθοχώρι: Μοναστήρι Κόκκινης Πέτρας του 17ου αιώνα, νερόμυλος, όρος Λάκμος με υψόμετρο 2300 μέτρα
• Στη Χρυσοβίτσα: Βυζαντινός Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1486
• Στη Μικρή Γότιστα: Οικισμός Μολοσσών στο κάστρο του Γραδετσίου
• Στο Μεγάλο Περιστέρι: Μονή Μέγγουλης του 1588

Στην εθνική οδό που οδηγεί από τα Ιωάννινα προς την Κοζάνη, 64 χλμ. προς βορρά ανάμεσα σε επιβλητικά βουνά, είναι χτισμένη η Κόνιτσα. Βρίσκεται στην πλαγιά του βουνού Γυμνάδι και σε υψόμετρο 630 μέτρων. Στα βόρεια εκτείνεται η κοιλάδα του Σαραντάπορου, ανατολικά η κοιλάδα του Αώου και νότια ο κάμπος της Κόνιτσας και της Κλειδωνιάς.

Στον κάμπο της Κόνιτσας ενώνονται τα ποτάμια Σαραντάπορος, Αώος και Βοϊδομάτης. Η περιοχή οριοθετείται από τους ορεινούς όγκους του Γράμμου στα βόρεια, του Σμόλικα στα ανατολικά, της Γκαμήλας στα νότια και της Νεμέρτσικας και του Κάμενικ στα δυτικά. Κάμποι, βουνά, ποτάμια, φαράγγια και πλούσια βλάστηση καλύπτουν την περιοχή, δημιουργώντας ένα μοναδικό σκηνικό. Το εξαιρετικό οικοσύστημα της περιοχής προστατεύεται από τον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου και προσφέρεται για πλήθος οικοτουριστικών δραστηριοτήτων.

Σχετικά με την προέλευση του τοπωνυμίου «Κόνιτσα» έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς πολλές απόψεις. Ο ιστοριογράφος Π. Αραβαντινός θεωρεί ότι προήλθε από παραφθορά της ονομασίας Κνωσσός (Κνωσσός – Κονισσός – Κόνισσα – Κόνιτσα) αρχαίας πόλης της Ηπείρου που τοποθετείται στην θέση που τώρα είναι χτισμένη η Κόνιτσα. Για το όνομα της αρχαίας πόλης η έρευνα δεν έχει ακόμη καταλήξει. Ανασκαφές όμως έδειξαν ότι η αρχαία πόλη που μαρτυρείται είναι υπαρκτή και μάλιστα αποτέλεσε σημαντική δύναμη κατά την αρχαιότητα.

Ο περιηγητής Πουκεβίλ θεωρεί ότι το όνομα «Κόνιτσα» έχει σλαβική προέλευση από τη λέξη «κόνιτζα», που σημαίνει τόπος τον αλόγων. Ένας μύθος ακόμη θέλει τον άρχοντα Κόνι να έχει δώσει το όνομα του στην περιοχή. Λέγεται μάλιστα ότι έχτισε και το κάστρο, τα ερείπια του οποίου βρίσκονται πάνω από το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας.

Η Κόνιτσα υπήρξε ανέκαθεν διοικητικό κέντρο της γύρω περιοχής. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Κόνιτσα ήταν σημαντικό εμπορικό κέντρο και η τοπική τουρκική αριστοκρατία ήταν πολύ ισχυρή. Αυτό μαρτυρούν και τα ποικίλα εντυπωσιακά τουρκικά μνημεία που σώζονται ως τις μέρες μας. Από την Κόνιτσα κατάγονταν πολλοί και σημαντικοί ευεργέτες.

Η Κόνιτσα ελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό στις 24 Φεβρουαρίου 1913. Την περίοδο 1940-41 υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους Ιταλούς κατακτητές. Σήμερα είναι μια αναπτυσσόμενη περιοχή της Ηπείρου, έδρα του ομώνυμου δήμου αλλά και της Μητρόπολης Δρυινουπόλεως.

Αξιοθέατα της Κόνιτσας:

• Το φαράγγι του Αώου ποταμού με την περίφημη γέφυρα της Κόνιτσας
• Ο εθνικός δρυμός Βίκου – Αώου
• Η μονή Στομίου στη χαράδρα του Αώου
• Ο ναός των Αγ. Αποστόλων του 17ου αιώνα
• Το παρεκκλήσι Νεομάρτυρος Γεωργίου (έχει 120 εικόνες αγιογράφων από τους Χιονάδες)
• Το λαογραφικό μουσείο
• Η βιβλιοθήκη
• Η Αναγνωστοπούλειος γεωργική σχολή
• Το τζαμί Σουλτάν Σουλεϊμάν, του 16ου αιώνα
• Το αρχοντικό της Χάμκως, μητέρας του Αλή πασά
• Η κόκκινη Παναγιά, βυζαντινό εξωκλήσι του 1412

Το Κεφαλόβρυσο είναι ένα χωριό της περιοχής Πωγωνίου, χτισμένο σε υψόμετρο 650 μέτρων. Είναι έδρα του δήμου Άνω Πωγωνίου. Αποτελεί σημαντικό οικονομικό κέντρο για την περιοχή του Πωγωνίου καθώς στο Κεφαλόβρυσο είναι εγκατεστημένο ένα από τα 5 εργοστάσια της Ελληνικής Βιομηχανίας Όπλων.

Άλλα χωριά της περιοχής:

Το χωριό Βήσσανη του Πωγωνίου είναι χτισμένο σε υψόμετρο 750 μέτρων, και απέχει 8 χλμ. από το Δελβινάκι. Το χωριό που ιδρύθηκε κατά το 14ο αιώνα, αναπτύχθηκε σημαντικά και αποτέλεσε στα χρόνια της τουρκοκρατίας πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο της περιοχής Πωγωνίου.

Στη Βήσσανη υπήρχε σχολείο πριν το 1770 και μάλιστα εδώ έμαθε τα πρώτα γράμματα ο Αλή Πασάς. Σχετικά με την προέλευση του ονόματος του χωριού, οι απόψεις διίστανται. Η επικρατέστερη άποψη για την ονομασία είναι ότι προέρχεται από τη λέξη «Βήσσα» που σημαίνει «σύδενδρες λακιές», κάτι που διαπιστώνει κανείς εύκολα για τη τοποθεσία όπου βρίσκεται το χωριό.

Η Βήσσανη γνώρισε μεγάλη ακμή, γεγονός που μαρτυρούν και τα ωραία λιθόκτιστα σπίτια, το Παρθεναγωγείο, το ελληνικό Σχολείο και η μεγάλων διαστάσεων εκκλησία του Αγ. Νικολάου του 18ου αιώνα Κοντά στη Βήσσανη βρίσκεται και η περίφημη Μονή Άβελ.

Στην Κάτω Μερόπη υπάρχει λαογραφική συλλογή που στεγάζεται στο παλιό Δημοτικό σχολείο και στη θέση Γκλάβα εντοπίστηκαν προϊστορικοί κιβωτιόσχημοι τάφοι. Η κοντινή Μονή του Αγ. Ιωάννη Προδρόμου (1614), ο ναός του Αγ. Αθανασίου (1585) και ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (1413) έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά διατηρητέα μνημεία. [Δείτε επίσης: Ναοί στην Κάτω Μερόπη]

Στο χωριό Παλαιόπυργος του Πωγωνίου βρέθηκαν στη θέση Παλιουριά αρχαιολογικά ευρήματα της προϊστορικής περιόδου. Επίσης κοντά στο χωριό υπάρχει το πέτρινο γεφύρι Γκρέτσι στο στενό φαράγγι του Γορμού και παραδοσιακός νερόμυλος που έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο.

Το Καλπάκι απέχει 30 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων, στην εθνική οδό Ιωαννίνων – Κοζάνης. Έχει συνδέσει το όνομα του με το ιστορικό ΟΧΙ του 1940. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Είναι έδρα του ομώνυμου δήμου.

Στην περιοχή υπήρξαν αρχαίες πολιτείες των Μολοσσών που καταστράφηκαν το 167 π.Χ. από τους Ρωμαίους (Ευρυμενές, Ελαία, Στύμβαρα, Φωτική – η μετέπειτα οχυρωμένη βυζαντινή πολιτεία Βελλάς).

Αξιοθέατα στο Καλπάκι:

• Το πολεμικό μουσείο
• Η μονή Βελλάς
• Η σπηλιά του στρατηγείου της VIII Μεραρχίας κατά τον πόλεμο του 1940
• Οι πηγές Βελλάς

Κοντά στο Καλπάκι βρίσκονται και τα Δολιανά, ένα άλλο αξιόλογο χωριό της περιοχής Πωγωνίου. Τα Δολιανά είναι χτισμένα σε ένα λόφο με πανοραμική θέα προς την κοιλάδα του Άνω Καλαμά. Βρίσκονται 4 χιλιόμετρα μετά το Καλπάκι στο δρόμο προς Κακαβιά.

Τα Δολιανά είναι ένα γραφικό χωριό με παραδοσιακά λιθόκτιστα αρχοντικά, γραφικά σοκάκια και έναν διατηρητέο νερόμυλο, που μαρτυρούν τον σημαντικό οικονομικό, κοινωνικό και πνευματικό ρόλο που διαδραμάτισαν τα Δολιανά κατά το παρελθόν.

Τα Δολιανά ήταν ο τόπος καταγωγής του Γεωργίου Γεννάδιου, μεγάλου διδάσκαλου του Γένους. Κοντά στα Δολιανά βρίσκεται και το μοναστήρι του Ιακώβου, που χτίστηκε τον 12o αι. π.Χ. και υπήρξε σημαντικό κέντρο Αγιογραφίας, αλλά και σημαντικά βυζαντινά ψηφιδωτά στη θέση Οπάς.

Στα Δολιανά υπάρχει βιβλιοθήκη και επίσης, εκεί βρίσκεται η έδρα της Μητρόπολης Δυινουπόλεως – Πωγωνιανής – Κόνιτσας. Τον Οκτώβριο γίνεται στο χωριό γιορτή τσίπουρου.

Τα Ιωάννινα είναι χτισμένα σε υψόμετρο 470 μέτρων, στη δυτική όχθη της γραφικής λίμνης Παμβώτιδας. Είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού αλλά και ολόκληρης της περιφέρειας Ηπείρου. Είναι σημαντικότατο αστικό κέντρο και μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας.

Το όνομα της πόλης πιθανολογείται ότι προέρχεται από μονή του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου. Ιστορικοί αναφέρουν ότι η δημιουργία της πόλης οφείλεται στον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, ο οποίος έχτισε φρούριο κοντά στη λίμνη Παμβώτιδα. Το 1082 καταλαμβάνονται από τον Νορμανδό Βοημούνδο.

Το 1204 με την ίδρυση του δεσποτάτου της Ηπείρου η πόλη γνωρίζει μεγάλη οικονομική και πνευματική άνθηση. Παραχωρήθηκαν πολλά προνόμια στους κατοίκους. Ο τελευταίος δεσπότης Κάρολος Β’ Τόκκος κάτω από την απειλή του Σινάν πασά εγκαταλείπει την πόλη το 1430. Οι κάτοικοι για να αποφύγουν την αιματοχυσία παραδίδονται και η προνομιακή μεταχείριση συνεχίστηκε και κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας με αποκορύφωση τα χρόνια του Αλή πασά.

Την εποχή του Αλή πασά η πόλη γνώρισε εκπληκτική άνθηση σε όλους τους τομείς και συγκαταλεγόταν στις σημαντικότερες Ευρωπαϊκές πόλεις. Πολλές σχολές λειτούργησαν κατά την περίοδο αυτή όπου δίδαξαν λόγιοι και δάσκαλοι του γένους: Μεθόδιος Ανθρακίτης, Νεόφυτος Δούκας, Ιωάννης Βηλαράς, Αθ. Ψαλίδας, κ.α.

Η σημερινή πόλη των Ιωαννίνων είναι μια σύγχρονη πόλη με ευρωπαϊκή ταυτότητα, που σφύζει από ζωή και φημίζεται για τη διασκέδαση και τη νυχτερινή ζωή που προσφέρει. Η ιστορία η παράδοση και ο πολιτισμός υπάρχουν σε κάθε γωνιά της. Η παλιά πόλη και το κάστρο θυμίζουν άλλες εποχές, όπου κυριαρχούν μνήμες του Βυζαντινού παρελθόντος αλλά και της νεώτερης ιστορίας, αποτελούν ένα ζωντανό μουσειακό χώρο.

Η πόλη διαθέτει δύο μεγάλα Νοσοκομεία από τα οποία το ένα πανεπιστημιακό, Πανεπιστήμιο και Τ.Ε.Ι. Τα Γιάννενα διαθέτουν πλήθος νυχτερινών κέντρων, μπαρ, clubs, εστιατόρια, θέατρα, κινηματογράφους, κ.α. Επίσης για τη διαμονή του ο επισκέπτης θα βρει πολλά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γευτούν τα παραδοσιακά Γιαννιώτικα γλυκίσματα και την γευστική παραδοσιακή κουζίνα, όπου κυριαρχούν οι πίτες και οι άλλες παραδοσιακές νοστιμιές.

Η περιοχή φημίζεται επίσης και για τα είδη ασημουργίας και κοσμημάτων που παράγονται εδώ και αιώνες με τους ίδιος παραδοσιακούς τρόπους.

Αξίζει να επισκεφθείτε στην πόλη:

• Το γραφικό κάστρο με τις δύο ακροπόλεις το οποίο κατοικείται και σήμερα
• Τη γραφική λίμνη Παμβώτιδα
• Το Ρολόι της πλατείας του 1905
• Το Λαογραφικό Μουσείο και την Πινακοθήκη της Ε.Η.Μ.
• Το Τουριστικό Περίπτερο και το θέατρο της Ε.Η.Μ.
• Το Αρχαιολογικό μουσείο
• Το Βυζαντινό μουσείο
• Το μουσείο «Όπλα του Αγώνα» του Φώτη Ραπακούση, στο Κάστρο
• Το Δημοτικό μουσείο στο Ασλάν τζαμί
• Το παλαιό φρούριο «Λιθαρίτσια»
• Τη Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη
• Το Δημαρχείο
• Το πάρκο Πυρσινέλλα, πνεύμονα ζωής και πρασίνου για την πόλη
• Τη Δημοτική πινακοθήκη
• Το Αρχοντικό Μίσιου του 1844
• Το Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αθανασίου
• Τους Ναούς Αγία Αικατερίνη του 1771, Αγία Μαρίνα, Αρχιμανδρειού, Αγίου Νικολάου Αγοράς που ανακαινίσθηκε το 1837, Περιβλέπτου του 1839, Αγίου Νικολάου Κοπάνων και τη νεόκτιστη εκκλησία του Νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου
• Το Μεντρεσέ του Βελή τζαμιού

Η Ηγουμενίτσα είναι μια ωραία παραλιακή πόλη, πρωτεύουσα του νομού Θεσπρωτίας με 7.000 κατοίκους. Απέχει 480 χλμ. από την Αθήνα και 470 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το τεράστιο λιμάνι της είναι καλά προφυλαγμένο και είναι κόμβος επικοινωνίας τόσο με τα λιμάνια της Ελλάδας όσο και της Αδριατικής. Αποτελεί σημαντική θαλάσσια πύλη της χώρας προς την Ευρώπη.

Η Ηγουμενίτσα συνδέεται οδικά με όλη την Ελλάδα και όχι μόνον, μέσω Πρεβέζης και Ιωαννίνων. Είναι διαμετακομιστικό κέντρο που συνεχώς επεκτείνεται. Μεγαλύτερη ανάπτυξη θα γνωρίσει με την ολοκλήρωση Εγνατίας Οδού, του οδικού άξονα που ενώνει την Ήπειρο με τη Θράκη, στα χνάρια της αρχαίας Εγνατίας Οδού των Ρωμαίων.

Το όνομα της οφείλεται κατά την παράδοση σε ηγούμενο μοναστηριού που υπήρχε. Ο Θουκυδίδης ονομάζει το λιμάνι «Λιμήν Έρημος». Κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο απελευθερώθηκε από τους Τούρκους (1913).

Ως το 1936, οπότε και ορίστηκε πρωτεύουσα του νομού Θεσπρωτίας, ήταν ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό. Το 1944 καταστράφηκε εντελώς από τα Γερμανικά στρατεύματα που αποχωρούσαν από τη χώρα και χτίστηκε ξανά εκ θεμελίων. Τη δεκαετία του 1960 διαμορφώθηκε το λιμάνι και ενώθηκε ακτοπλοϊκά με την Ιταλία. Αυτό αποτέλεσε και την κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της πόλης.

Η ομορφιά της πόλης, ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας, συνεπαίρνουν τον επισκέπτη. Οι μεγάλες παραλίες του Δρέπανου και του Μακρύγιαλου, μήκους 7 χιλιομέτρων, ξεκουράζουν ντόπιους και ξένους σε πεντακάθαρα νερά.

Το Δελβινάκι απέχει 70 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων. Είναι έδρα Δήμου και αριθμεί συνολικά περίπου 2.900 κατοίκους. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς η περιοχή είναι κυρίως αγροτική. Το Δελβινάκι είναι χτισμένο σε μια δασώδη περιοχή, ανάμεσα σε δρυς, καστανιές, κουμαριές, πλατάνους κ.λ.π.

Το Δελβινάκι υπήρξε εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο κυρίως λόγω της στρατηγικής του θέσης αλλά και του ξενιτεμού των κατοίκων του που διέπρεψαν επαγγελματικά στο εξωτερικό και φρόντισαν και την πατρίδα τους, όπως και σε άλλα μέρη της Ηπείρου. Σταδιακά η άλλοτε πολυάνθρωπη περιοχή του Δελβινακίου ερήμωσε από τα κύματα μεταναστών που εγκατέλειψαν την περιοχή τις δεκαετίες 1920 και 1930 αλλά και από το 1950 και έπειτα.

Σήμερα το Δελβινάκι είναι ένα γραφικό χωριό που έχει διατηρήσει αναλλοίωτη τη φυσιογνωμία του. Σιγά σιγά όλο και περισσότεροι επισκέπτες ανακαλύπτουν την ομορφιά του παρθένου τοπίου, την αυθεντικότητα των ανθρώπων του Πωγωνίου αλλά και μια ανέγγιχτη από τον τουρισμό περιοχή που προσφέρεται για μοναδικές αποδράσεις.

Μοναδικό μουσικό φαινόμενο για την περιοχή του Πωγωνίου, αλλά και για τον Ελληνικό χώρο γενικότερα, αποτελεί η παράδοση του πολυφωνικού τραγουδιού που σύμφωνα με τους μουσικολόγους έχει ρίζες προελληνικές. Οι κάτοικοι του Δελβινακίου αγαπούν το πολυφωνικό τραγούδι, έχουν χορωδίες και διοργανώνουν κάθε χρόνο εκδηλώσεις για την πολυφωνική μουσική με πανελλήνια εμβέλεια. Το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου οργανώνεται στο Δήμο Δελβινακίου το Διεθνές Φεστιβάλ Πολυφωνικού Τραγουδιού.

Το Δελβινάκι διαθέτει βιβλιοθήκη – πινακοθήκη και αξιόλογες εκκλησίες που μπορείτε να επισκεφθείτε. Η κοντινή κοιλάδα του ποταμού Γορμού προσφέρεται για όμορφους περιπάτους.

Για τη διαμονή σας, υπάρχουν στο Δελβινάκι αρκετοί παραδοσιακοί ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια, αλλά και αρκετά εστιατόρια και ταβέρνες, όπου μπορείτε να δοκιμάσετε παραδοσιακές ηπειρώτικες γεύσεις.

Η Βωβούσα πριν μια χιλιετία αποτελούνταν από πέντε οικισμούς και συγκεκριμένα τον Άγιο Δημήτριο, Μπαϊτάνι, Πλάκα, Αγία Παρασκευή, Τσιάκα, οι οποίοι ενώθηκαν. Είναι οικισμός που βρίσκεται στα όρια της περιοχής του κεντρικού πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Πίνδου. Το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη όταν το Ζαγόρι είχε κερδίσει την αυτονομία του, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Κατά την απογραφή του 1817 η Βωβούσα αριθμούσε 2500 κατοίκους.

Αργότερα λόγω ανασφάλειας, από επιθέσεις Αλβανών, αποδημούν αρκετές οικογένειες, μέχρι που την περίοδο 1824 έως 1831 έμεινε ακατοίκητη. Ξαναζωντάνεψε με την απελευθέρωση (1913). Το 1943 κάηκε από τους Γερμανούς και διασώθηκε μόνο η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Στις μέρες μας οι κάτοικοι ασχολούνται με την υλοτομία και την κτηνοτροφία.

Τους δύο μαχαλάδες του χωριού συνδέει το μονότοξο πέτρινο γεφύρι, που χτίστηκε το 1748 από τον Αλέξη Μίσιο, που είναι από τα ωραιότερα που υπάρχουν στην περιοχή.

Από τα αξιοθέατα της περιοχής:

• Άγιος Γεώργιος Βωβούσας (1814)
• Γεφύρι Βωβούσας (1748)

Το Κατωγέφυρο βρίσκεται κάτω από το χωριό Ωραιόκαστρο του Πωγωνίου. Είναι μικρό πέτρινο γεφύρι που αποτελείται από δύο άνισα τόξα που γεφυρώνουν τις όχθες του ποταμού Γορμού. Η κατασκευή του χρονολογείται στο 1889 και διατηρείται μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση.

Μετά τη Ζίτσα, κοντά στο χωριό Λίθινο, ο ποταμός Καλαμάς έκανε το “θαύμα” του. Σκάλισε με τα άγρια νερά του τον μεγάλο βράχο και παρουσίασε το παράξενο δημιούργημα “Θεογέφυρο” που επί αιώνες διευκόλυνε το πέρασμα του ποταμού μια και αυτός με τα πολλά νερά του δεν επέτρεπε αλλού τη διάβαση των κατοίκων. Το γεφύρι αυτό, υπήρξε πηγή έμπνευσης για τη Χρυσάνθη Ζιτσαία που το 1956 έγραψε και δημοσίευσε «Το θρύλο του Θεογέφυρου».

Video – περιήγηση στο Θεογέφυρο

Το γεφύρι του Νούτσου (ή Κόκκορη όπως είναι επίσης γνωστό) βρίσκεται στο κεντρικό Ζαγόρι, κοντά στο χωριό Κουκούλι, 39 χλμ. από τα Γιάννενα, στο ποτάμι του Βοϊδομάτη. Ο Νούτσος Κοντοδήμος από το Βραδέτο χρηματοδότησε την κατασκευή του γεφυριού, το οποίο πήρε το όνομα του ευεργέτη. Η επιγραφή σε μαύρη πλάκα αναγράφει χρονολογία 1750 ή 1752 (ο Λαμπρίδης αναφέρει και τον Νούτσο Καραμερσίνη ως κατασκευαστή το 1768).

Λέγεται και γεφύρι του Κόκκορη (ή Κόκκορου) γιατί, ο Κόκκορος από το Κουκούλι, που είχε μύλο εκεί, διέθεσε το 1910 χρήματα για την επισκευή του. Τελευταία, το γεφύρι επισκευάστηκε ξανά από την ένωση Ζαγορισίων.

Δίπλα στο γεφύρι βρίσκεται η σπηλιά που κρύφτηκε ο λήσταρχος Νταβέλης με δύο άλλους ληστές. Από μια πρόχειρη ξύλινη γέφυρα κοντά στο γεφύρι του Κόκκορου περνούσαν φορτωμένες με πυρομαχικά και εφόδια οι γυναίκες της Πίνδου κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το γεφύρι του Βοϊδομάτη βρίσκεται κοντά στο χωριό Κλειδωνιά της περιοχής Κόνιτσας, εκεί που ο παραπόταμος του Αώου Βοϊδομάτης βγαίνει από την άγρια κατάφυτη χαράδρα του Βίκου προς τον κάμπο της Κόνιτσας.

Από πολύ παλιά είχαν γίνει αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες για γεφύρωση. Τελικά το 1853 χτίστηκε το ωραίο μονότοξο πέτρινο γεφύρι από τον Μίσιο.

Κάτω αριστερά από το γεφύρι υπάρχει λιθόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί προς τη χαράδρα του Βίκου. Επίσης, μπορείτε να δείτε το γεφύρι και από το Βοϊδομάτη, κάνοντας διαδρομή με κανό.

Κοντά στο χωριό Σενίκο και πάνω από τα νερά του που πηγάζει από την Ολύτσικα βρίσκεται το ποταμού της Τύριας πέτρινο γεφύρι της Τύριας. Περιλαμβάνει δύο τόξα με το ύψος του μεγαλύτερου να είναι σχεδόν 10 μέτρα και άνοιγμα καμάρας 14 μέτρα. Το μικρότερο τόξο έχει άνοιγμα 2,5 μέτρα. Ο χρόνος κατασκευής του είναι άγνωστος.

Ο ορμητικός Άραχθος ποταμός, ο αρχαίος Ίναχος, ήταν το μεγάλο εμπόδιο για την μετακίνηση των κατοίκων και των μεγάλων κοπαδιών των νομάδων κτηνοτρόφων της περιοχής των Τζουμέρκων. Πολλοί άνθρωποι και ζώα χάνονταν στον ορμητικό Άραχθο, εκεί κοντά που βγαίνει από την απότομη χαράδρα του, στη θέση Πλάκα Ραφταναίων.

Προηγούμενες προσπάθειες που έγιναν για γεφύρωση απέτυχαν.

Το 1863, την ημέρα των εγκαινίων της γέφυρας, σωριάστηκε στην κοίτη του ποταμού. Αργότερα ανέλαβε ο πρωτομάστορας Κώστας Μπέκας από τα Πράμαντα να το χτίσει με δικό του σχέδιο. Με εράνους μαζεύτηκαν 187.000 γρόσια και το 1866 χτίστηκε το γεφύρι, μονότοξο, με μήκος 40 μ. και ύψος 20 μ. Είναι το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι της Ηπείρου. Στις άκρες του έχει και δύο μικρότερα τόξα, ανοίγματος 6 μ. Εξαιρετικό σε τέχνη, το θαύμασαν και το θαυμάζουν όλοι.

Δίπλα από το γεφύρι βρίσκεται το παλιό Χάνι, όπου στη διάρκεια της κατοχής υπεγράφη το «σύμφωνο της Πλάκας», μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων Ε.Δ.Ε.Σ. και Ε.Λ.Α.Σ. για παύση των εχθροπραξιών μεταξύ τους.

Όλη η συγκοινωνία τώρα διεξάγεται από γέφυρα νέου τύπου, λίγο πιο κάτω από την παλαιά, αφήνοντας την μόνη και έρημη, αλλά πάντα περήφανη.

Tο γεφύρι έπεσε την 1η Φεβορυαρίου 2015 εξαιτίας των έντονων βροχοπτώσεων και των ακραίων καιρικών φαινόμενων που έπληξαν την ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου. Έκτοτε γίνονται προσπάθειες αναστήλωσής του από την Περιφέρεια Ηπείρου με τη συνδρομή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Κοντά στην Κόνιτσα, στην έξοδο του Αώου ποταμού, βρίσκεται το μονότοξο λιθόκτιστο γεφύρι που είναι από τα μεγαλύτερα της Ελλάδος. Έχει ύψος 20 μέτρα και μήκος 40 μέτρα. Χτίστηκε το 1870 από τον πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζο από την Πυρσόγιαννη και με έξοδα του τραπεζίτη Ι. Λούλη από τα Κατσανοχώρια.

Η κατασκευή του τελείωσε το 1871 και στοίχισε 120.000 γρόσια Τούρκικα. Προηγούμενες ξύλινες κατασκευές του 1823 και μετέπειτα, τις πήρε το ποτάμι. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο αρχιμάστορας Ζιώγας Φρόντζος ήταν ένας αγράμματος λαϊκός τεχνίτης.

Το γεφύρι αυτό πράγματι είναι ένα χάρμα τέχνης και ομορφιάς, τέλειο στη γραμμή του, αντάξιο της μαστορικής παράδοσης της εποχής του. Το γεφύρι επισκευάστηκε το 1913 γιατί το κανονιοβόλησε ο Τζαβήτ πασάς που οπισθοχωρούσε.

Το καμπανάκι που κρέμονταν κάτω από την καμάρα για να ειδοποιεί τους περαστικούς όταν φυσούσε δυνατός αέρας (έδινε σήμα κινδύνου), είχε χαθεί παλαιά και αντικαταστάθηκε το 1975. Κάτω δεξιά από το γεφύρι, ένα ωραίο μονοπάτι οδηγεί προς τη μονή Στομίου.

Κατεβαίνοντας από την Πράμαντα του νομού Ιωαννίνων προς Χριστούς-Καλαρρύτες συναντάμε τον συνοικισμό της Κηπίνας στον Καλαρρύτικο ποταμό (παραπόταμος του Αράχθου). Εδώ χτίστηκε το ωραίο πέτρινο γεφύρι που διευκολύνει το πέρασμα προς το μοναστήρι και τους Καλαρρύτες.

Στην περιοχή των Κατσανοχωρίων, κοντά στο χωριό Φορτόσι και πάνω από τα ορμητικά νερά του Αράχθου έχει κτιστεί το ωραίο πέτρινο γεφύρι της Πολιτσάς. Είναι τετράτοξο με το κεντρικό τόξο να έχει ύψος περίπου 14 μέτρα και μήκος 24 μέτρα περίπου.

Χτίστηκε από μαστόρους εκ Αμπελοχωρίου, ενώ το 1874 ο Ι. Λούλης διέθεσε τα χρήματα για την συντήρησή του. Πολύ κοντά σε αυτό το υπέροχο γεφύρι βρίσκεται το σημερινό νεώτερο.

Στην περιοχή του Ανατολικού Ζαγορίου, κοντά στους Μηλιωτάδες, πάνω από τον ποταμό Ζαγορίτικο βρίσκεται το επιβλητικό μονότοξο πέτρινο γεφύρι του Καμπέρ Αγά. Το άνοιγμά του αγγίζει τα 18 μέτρα και το ύψος του τα 5 μέτρα. Το όνομα του το οφείλει στον αγά Καμπέρ που έδωσε χρήματα για την κατασκευή του. Παλαιότερα υπήρχε εδώ και ομώνυμο χάνι για την ξεκούραση των ταξιδιωτών που περνούσαν από την περιοχή.

Κοντά στους Κήπους Ζαγορίου 39 χλμ. από τα Γιάννενα, βρίσκεται το ωραιότατο τρίτοξο γεφύρι. Λέγεται καλογερικό γιατί από ξύλινο που είχε φτιάξει ο Ρούσσης από τους Νεγάδες για να πηγαίνουν στο μύλο οι κάτοικοι, έφτιαξε πέτρινο ο ηγούμενος Σεραφείμ από το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία το 1748.

Πήρε και το όνομα Πλακίδα γιατί το επισκεύασαν το 1863 ο Αλέξης και ο Ανδρέας Πλακίδας που ήταν από το Κουκούλι. Τότε επισκεύασαν και την κοντινή βρύση που λέγεται : «Βρύση του Πλακίδα».

Το 1912, ο Ευγένιος Πλακίδας διέθεσε χρήματα για νέα επισκευή. Μέχρι το 1964 έγιναν άλλες τρεις επισκευές και ο Γεώργιος Μυλωνάς, υπουργός προεδρίας της κυβερνήσεως το κατέταξε στα διατηρητέα γεφύρια.

Ο νερόμυλος που λειτουργούσε πλάι από το γεφύρι, είχε και νεροτριβή. Η κληρονόμοι του μυλωνά, τον πούλησαν στο μοναστήρι του Αϊ Λιά της Βίτσας και τελικά έγινε κτήμα του χωριού Κουκούλι το 1851. Ο μύλος σήμερα είναι γκρεμισμένος και έμεινε μόνο το γεφύρι που τον εξυπηρετούσε.

Το πασίγνωστο γεφύρι της Άρτας βρίσκεται στα δυτικά της πόλης της Άρτας και απέχει από το κέντρο 1 χλμ. Είναι το πιο γνωστό πολύτοξο γεφύρι της Ηπείρου, που γεφυρώνει τις δύο όχθες του ποταμού Αράχθου. Είναι ένα από τα καλύτερα διατηρούμενα μνημεία της Άρτας. Διακρίνεται για τη μοναδική αρχιτεκτονική του αλλά και για τους θρύλους που έχουν συνδεθεί με την κατασκευή του.

Χρονολογικά, το χτίσιμο του δεν έχει καθοριστεί ακριβώς. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Φαίνεται ότι έχει θεμελιωθεί κατά τον 3ο π.Χ. αιώνα, επί βασιλέως Πύρρου και ολοκληρώθηκε σε τρεις περιόδους επί Δεσποτάτου της Ηπείρου. Είναι κομψό, επιβλητικό και οι καμάρες του στηρίζονται σε ευρείες βάσεις.

Η όλη κατασκευή του προκαλεί το θαυμασμό. Κατά καιρούς έγιναν επισκευές και προσθήκες στην κατασκευή, με τελευταία εκείνη του 1612. Είναι το γεφύρι που η μεγάλη δυσκολία κατασκευής του έδωσε τροφή στην παράδοση, τον μύθο, την ποίηση, τη ζωγραφική, τη μουσική και το θέατρο για να εξυμνηθεί ο δύσκολος αγώνας του ανθρώπου για έργα σαν αυτό.

Στο χτίσιμο του γεφυριού αναφέρονται θρύλοι γοητευτικοί, με συγκινητικότερο εκείνο της θυσίας της γυναίκας του πρωτομάστορα. Το γνωστό δημοτικό τραγούδι «της Άρτας το γεφύρι», που υπήρξε πρότυπο για παραλλαγές σε όλη τη Βαλκανική χερσόνησο, αναφέρει σχετικά σε στίχο του: «Αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γεφύρι δεν στεριώνει». Η λαϊκή παράδοση από τους αρχαίους χρόνους απαιτεί θυσία στα θεμέλια των δύσκολων έργων, με κορύφωμα την ανθρωποθυσία, όπως στη γέφυρα της Άρτας.

Το έτος 1881 εδώ ήταν τα σύνορα μεταξύ της ελεύθερης Ελλάδας και της τουρκοκρατούμενης λοιπής Ηπείρου. Κοντά στο γεφύρι βρίσκεται και ο περίφημος πλάτανος. Από τον ίσκιο του ο Αλή πασάς απολάμβανε τον απαγχονισμό όσων καταδίκαζε. Ο δημοτική παράδοση αναφέρεται στο γεγονός με το τραγούδι «Τι έχεις καημένε πλάτανε και στέκεις μαραμένος…»

Το γεφύρι μπορεί να επισκεφθεί κανείς καθημερινά, όλες τις ώρες.

Η χαράδρα του Κουβαρά βρίσκεται κοντά στο χωριό Δολό του Πωγωνίου. Σχηματίστηκε από τον ποταμό Κουβαρά, που είναι παραπόταμος του Δρίνου.Υπάρχει διαμορφωμένο μονοπάτι που οδηγεί στην χαράδρα, όπου ο επισκέπτης μπορεί να τη διασχίσει, απολαμβάνοντας μια όμορφη διαδρομή.

Η χαράδρα φημίζεται για την εξαιρετική και πλούσια χλωρίδα της και προσφέρει στον επισκέπτη μοναδικές εικόνες του Πωγωνίου.

Το φαράγγι του Βίκου είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του Ζαγορίου και του νομού Ιωαννίνων γενικότερα. Θεωρείται ένα από τα καλύτερα φαράγγια στον κόσμο και οπωσδήποτε από τα καλύτερα της Ευρώπης.

Γεωγραφικά το φαράγγι του Βίκου βρίσκεται στην περιοχή του Ζαγορίου και εκτείνεται ανάμεσα στα χωριά Τσεπέλοβο και Κλειδωνιά, από το κεντρικό Ζαγόρι μέχρι λίγο πριν την Κόνιτσα. Επίσης, κοντά στο φαράγγι βρίσκονται τα χωριά: Καπέσοβο, Κουκούλι, Κήποι, Βραδέτο, Μονοδένδρι, Αρίστη, κ.α.

Η χαράδρα του Βίκου έχει συνολικό μήκος 12 χιλιόμετρα και μέσα της ρέει ο ποταμός Βοϊδομάτης. Το μέγιστο ύψος της χαράδρας είναι 1100 μέτρα, ενώ το μέσο άνοιγμα της είναι περί τα 200 μέτρα. Στο στενότερο σημείο του το φαράγγι έχει πλάτος (άνοιγμα) μόλις 2 μέτρα.

Στο μέσο περίπου του φαραγγιού ενώνεται με άλλη μεγάλη χαράδρα της περιοχής, το Μέγα Λάκο, η οποία ξεκινά από την οροσειρά της Τύμφης και καταλήγει στη χαράδρα του Βίκου.

Η περιοχή έχει να επιδείξει πολύ σημαντική χλωρίδα και πανίδα. Η χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει σπάνια βότανα, αρκετά από αυτά με φαρμακευτικές ιδιότητες. Στην περιοχή επίσης ενδημούν 5 είδη φυτών τα οποία δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο.

Η πανίδα περιλαμβάνει πολλά σπάνια είδη (π.χ. νεροκότσυφας, χιονότσιχλα, μαυροτσικλητάρα, χρυσαετός, σταυραετός, κ.α.). Επίσης, η περιοχή αποτελεί καταφύγιο για είδη όπως το αγριογούρουνο, το αγριόγιδο, το ζαρκάδι, τον αγριόγατο, την αρκούδα, κ.α. Για το λόγο αυτό, από το 1973 έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός και προστατεύεται. Η περιοχή της χαράδρας, αποτελεί τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Βίκου Αώου.

Μπορείτε να απολαύσετε τη θέα του φαραγγιού από τα χωριά Μονοδένδρι (στη θέση Οξιά), κοντά στο Βραδέτο (στη θέση Μπελόη) και από το χωριό Βίκος. Η θέα του φαραγγιού από τα σημεία αυτά είναι κυριολεκτικά μαγευτική και κάνει τον επισκέπτη να θαυμάζει το μεγαλείο της αγριας Ηπειρωτικής φύσης.

Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να κατεβεί στη χαράδρα, από πολλά χωριά του Ζαγορίου και να απολαύσει τη διαδρομή στα σηματοδοτημένα μονοπάτια που διασχίζουν την περιοχή. Η διάσχιση ολόκληρου του φαραγγιού διαρκεί περίπου 6 ώρες και προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να γνωρίσει με τον καλύτερο τρόπο τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής.

Από τα σπήλαια της Ηπείρου το πλέον σημαντικό είναι στο εσωτερικό λόφου στο Πέραμα. Βρίσκεται 4 χλμ. από τα Γιάννενα, στο δρόμο προς το Μέτσοβο. Το σπήλαιο επισημάνθηκε στις αρχές του αιώνα και η αρχική σπηλιά χρησιμοποιήθηκε το 1940 σαν καταφύγιο κατά τους βομβαρδισμούς.

Ο καθηγητής Κ. Κασβίκης το έτος 1952 έκανε την πρώτη εξερεύνηση προς το εσωτερικό του και το 1954 το ζεύγος των σπηλαιολόγων Ιωάννη και Άννας Πετροχείλου εξερεύνησαν συστηματικά το χώρο του.

Οι αίθουσες σε διαδρομή 850 μέτρων, είναι γεμάτες από σταλακτίτες και σταλαγμίτες σε παράξενες μορφές, χρώματα, φωτεινότητα των κρυστάλλων κ.λ.π. Διάκοσμος φανταστικός που αναδεικνύει το σπήλαιο σε ένα από τα καλύτερα της χώρας.

Για πληροφορίες: Τηλ. 26510.81521

Το Σπήλαιο της Ανεμότρυπας βρίσκεται κοντά στο χωριό Πράμαντα στο νοτιοανατολικό τμήμα του νομού Ιωαννίνων, σε υψόμετρο 900 μ. Το 1960 ερευνήθηκε από την σπηλαιολόγο Άννα Πετροχείλου και σήμερα 270 μ. από τα 350 μ. συνολικά του μήκους του είναι επισκέψιμα.

Το σπήλαιο έχει τρία επίπεδα:

το υψηλότερο δεν είναι επισκέψιμο καθώς είχε καταρρεύσει παλαιότερα, το μεσαίο είναι η διαμορφωμένη τουριστική διαδρομή και το χαμηλότερο είναι η κοίτη υπόγειου ποταμού που διαρρέει το σπήλαιο. Το σπήλαιο είναι χωρισμένο σε «θαλάμους» που συνδέονται με διαδρόμους, άλλοτε ανηφορικούς και άλλοτε κατηφορικούς.

Εντυπωσιακοί σταλακτίτες και σταλαγμίτες, καταρράκτες, λιμνούλες, υπόγειος ποταμός και πανέμορφοι χρωματισμοί συνθέτουν ένα μαγευτικό χώρο που πραγματικά αξίζει κανείς να επισκεφθεί. Το Σπήλαιο της Ανεμότρυπας απέχει 60χλμ. από τα Ιωάννινα και 65 από την πόλη της Άρτας.

Στο χώρο του σπηλαίου λειτουργεί αναψυκτήριο – εστιατόριο στο οποίο διατίθενται και τα εισιτήρια για την είσοδο στο σπήλαιο.

Για πληροφορίες, κ. Βορλούμης Χρήστος, τηλ. 26590.62319 & 6973740901

Το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων στολίζεται με τη θαυμάσια λίμνη Παμβώτιδα που εκτείνεται σε επιφάνεια 23 τετραγωνικών χιλιομέτρων, 470 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η λίμνη σχηματίστηκε το 10.000 π.Χ. Το βάθος της κυμαίνεται από 3 – 13 μέτρα και έχει περίμετρο 33 χιλιόμετρα. Το μεγαλύτερο πλάτος της είναι 5 χιλιόμετρα και το μήκος της είναι 7,5 χιλιόμετρα. Στη δυτική όχθη της εκτείνεται η πόλη των Ιωαννίνων.

Είναι η πιο σημαντική λίμνη της Ηπείρου. Στούς καλαμιώνες της δημιουργήθηκε εξαιρετικός υγροβιότοπος. Οι ολοφώτιστοι Λυγγιάδες αντιφεγγίζονται στα νερά της που συγκεντρώνονται από τους γύρω χείμαρρους και τις πηγές που αναβλύζουν (Ντραμπάτοβας κ.λ.π.). Τα περισσεύματα των νερών της διοχετεύονται με τον αύλακα της Λαψίστας στον ποταμό Καλαμά.

Οι ψαράδες του Νησιού ψαρεύουν με τις βάρκες τους ψάρια, χέλια και βατράχια στη λίμνη, ενώ κάθε χρόνο φιλοξενεί τα ναυταθλήματα της κωπηλασίας και του θαλασσίου σκι (βαλκανικοί κωπηλατικοί αγώνες κ.α.).

Το 1434 ο Ντουραχάν πασάς της Ρούμελης πέρασε με το στρατό του πάνω από την παγωμένη λίμνη, νομίζοντας την για ξηρά. Ο ίδιος το απέδωσε σε θαύμα και έχτισε τη χριστιανική μονή Ντουραχάνης. Στα νερά της Παμβώτιδας ο Αλή Πασάς έπνιξε την κυρά Φροσύνη και 16 άλλα κορίτσια.

Τα έτη 1888, 1928, 1958 και 1992 η λίμνη πάγωσε σε βαθμό που οι κάτοικοι του Νησιού κυκλοφορούσαν με τα πόδια ή με ποδήλατα από και προς την πόλη πάνω στην παγωμένη λίμνη!

Το νησάκι της Παμβώτιδας είναι το μόνο κατοικημένο νησί λίμνης στην Ελλάδα και επίσης το μοναδικό κατοικημένο νησί χωρίς όνομα, λέγεται Νησί ή Νήσος. Το Ιστορικό μουσείο του Αλή Πασά και τα σημαντικά μεταβυζαντινά μοναστήρια που υπάρχουν στο Νησί, όπως η Μονή Αγίου Νικολάου Φιλανθρωπινών κ.α. προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.

Απολαύστε την Παμβώτιδα πηγαίνοντας με τα ωραία καραβάκια στο πανέμορφο νησί της ή κάνοντας το γύρο της με το αυτοκίνητο σας.

Η λίμνη Ζαραβίνα (ή λίμνη του Δελβινακίου όπως είναι επίσης γνωστή) βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μετά το χωριό Καλπάκι του Πωγωνίου, στο δρόμο που οδηγεί στην Κακαβιά και το Δελβινάκι. Η λίμνη έχει ένα πλούσιο οικοσύστημα και φιλοξενεί πολλά είδη φυτών και ζώων, μεταξύ των οποίων και η βίδρα, υδρόβιο θηλαστικό υπό εξαφάνιση. Η λίμνη είναι ιδιόκτητη και προστατεύεται από το δίκτυο «Natura 2000» καθώς αποτελεί σημαντικό υγροβιότοπο για την περιοχή.

Ο ποταμός Γορμός διαρρέει την περιοχή του ανατολικού Πωγωνίου. Έχει χαρακτηριστεί ως «περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους» και προστατεύεται από το δίκτυο «Natura 2000». Στην περιοχή υπάρχουν όμορφα δάση που μπορεί κανείς εύκολα να προσπελάσει.

Η κοιλάδα του Γορμού παρουσιάζει επίσης και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, καθώς στην περιοχή έχουν εντοπιστεί πολλές αρχαιολογικές θέσεις. Ολόκληρη η κοιλάδα έχει χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως αρχαιολογικός χώρος και γίνονται προσπάθειες για την ανάδειξη της.

Στη θέση Ανεμόμυλος κοντά στο χωριό Μερόπη, στο νοτιοδυτικό τμήμα της κοιλάδας, βρέθηκε σημαντικός οικισμός και ταφικοί τύμβοι που χρονολογούνται από τον 11ο π.Χ αι.. ως και τον 4ο π.Χ. αι. Στο χώρο βρέθηκαν σημαντικά ευρήματα που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό μουσείο Ιωαννίνων. Στον Παλαιόπυργο, στην θέση Γκλάβα στην Κάτω Μερόπη, στο Βασιλικό και στο Ωραιόκαστρο έχουν επίσης εντοπιστεί αρχαιολογικές θέσεις.

Ο βασιλιάς Θαρύπας έφτιαξε και αυτή την πόλη, συγκεντρώνοντας πληθυσμό από τους προϊστορικούς οικισμούς του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Βρισκόταν στο λόφο της Καστρίτσας, στη νότια πλευρά της λίμνης των Ιωαννίνων. Κατά το 425 – 400 π.Χ. την προστάτευσε με τείχος.

Στην κορυφή υπάρχουν ερείπια της Μολοσσικής ακρόπολης (πολυγωνικό κτίριο). Η πόλη απέκτησε μεγάλη δύναμη, αλλά το 167 π.Χ. κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, αφού προέβαλε αντίσταση ηρωική.

Προ της παράδοσης ο επικεφαλής των αμυνομένων (Κέφαλος) έκανε ηρωική έξοδο μόνος του και σκοτώθηκε, μη αποδεχθείς την απόφαση για παράδοση.

Η πόλη τελικά εγκαταλείφθηκε όταν τον 5ο μ.Χ. αιώνα χτίστηκε επί Ιουστινιανού η Νέα Εύροια με το κάστρο της (τα σημερινά Γιάννενα).

Στο 50ο χιλιόμετρο Ιωαννίνων – Αθηνών στη χαράδρα του ποταμού Λούρου, βρίσκεται η σπηλιά του Ασπροχάλικου. Η σπηλιά ερευνήθηκε και βρέθηκαν οστά και αντικείμενα της λίθινης εποχής. Βρέθηκαν 3 στρώματα (στις ανασκαφές 1964-1965) με μεγάλο αριθμό εργαλείων της παλαιολιθικής εποχής (40.000 – 12.000 π.Χ.), λεπίδες από πυριτόλιθο κ.λ.π. καθώς και οστά ζώων (ρινόκερου, αρκούδας κ.λ.π.).

Με τα ευρήματα αυτά, αποδεικνύεται ότι η παρουσία ανθρώπου στην Ήπειρο, ανάγεται στα 40.000 χρόνια π.Χ., στη μέση παλαιολιθική εποχή. Πρόκειται για την περίοδο παγετώνων όπου ο άνθρωπος ζει από το κυνήγι και καταφεύγει στις σπηλιές για να προστατευτεί από το κρύο. Η περίοδος αυτή φτάνει μέχρι το 6.000 π.Χ.

Η σπηλιά του Ασπροχάλικου είναι από τα σπουδαιότερα παλαιολιθικά σπήλαια της Ευρώπης.

Νότια των Ιωαννίνων στην άκρη της λίμνης, κοντά στο χωριό Καστρίτσα βρέθηκε σπήλαιο. Από τις ανασκαφές που δεν ολοκληρώθηκαν ακόμη, διαπιστώθηκαν τέσσερις επιχωματώσεις σε βάθος περίπου 10 μέτρων. Η τελευταία επίστρωση ανάγεται στα 11.000 χρόνια.

Βρέθηκαν λίθινα και κοκάλινα εργαλεία (λεπίδες, γλυφίδες, κ.λ.π.) καθώς και οστά ζώων της παλαιολιθικής εποχής. Ευρήματα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.

Στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, ανάμεσα στα χωριά Γαρδίκι, Βουνοπλαγιά και Ζωοδόχο, 11 χιλιόμετρα δυτικά των Ιωαννίνων, τοποθετούν οι αρχαιολόγοι την πρωτεύουσα των Μολοσσών Πασσαρώνα. Ιδρύθηκε από το βασιλιά Θαρύπα το 420 – 400 π.Χ. για πρωτεύουσα, της συγκέντρωσε πληθυσμό και την περιτείχισε.

Ο Θαρύπας διοικούσε με «Συμβούλιο Ευγενών». Εδώ δίδαξε ο Ευριπίδης την «ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ» (ύμνος προς τους Μολοσσούς). Εδώ γεννήθηκε η Ολυμπιάδα, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου και ο βασιλιάς Πύρρος. Εδώ κατέφυγε ο Θεμιστοκλής καταδικασμένος σε θάνατο από τους Αθηναίους και φυγαδεύτηκε στην Ασία από το βασιλιά Άδμητο.

Καταστράφηκε από τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. γιατί αντιστάθηκε. O Αιμίλιος Παύλος λεηλάτησε την πόλη, γκρέμισε τα τείχη και πυρπόλησε το Ναό του Αρείου Διός, το φθινόπωρο του 167 π.Χ.

Σήμερα σώζεται ερειπωμένο πολυγωνικό τείχος στην κορυφή του λόφου Γαρδικίου (στα σημερινά εικονίσματα) μαζί με οχυρώσεις τουρκικές του 1912 – 1913 καθώς και κοντά στο Ροδοτόπι ο Ναός του Αρείου Δία, το ιερό κέντρο όπου γινόταν οι συνελεύσεις των Μολοσσών.

Ανάμεσα από την Βίτσα Ζαγορίου και το Μονοδένδρι, εντοπίστηκε το 1965 αρχαίο Μολοσσικό χωριό (οικισμός), που χρονολογείται μεταξύ του 9ου και 4ου π.Χ. αιώνα. Η έρευνα ολοκληρώθηκε το 1975. Πρόκειται για οικισμό κτηνοτρόφων.

Στο βόρειο νεκροταφείο του οικισμού βρέθηκαν 26 τάφοι του 8ου – 4ου π.Χ. αιώνα, και στο νότιο νεκροταφείο 151 τάφοι του 9ου – 4ου π.Χ. αιώνα. Τα κτερίσματα των τάφων ήταν όπλα, ξίφη, μαχαίρια και αιχμές δοράτων στους ανδρικούς τάφους, ενώ στους τάφους των γυναικών βρέθηκαν κοσμήματα, περιδέραια, δακτυλίδια, κ.λ.π.

Επίσης σε όλους τους τάφους βρέθηκαν Κορινθιακά και Αττικά αγγεία του 6ου – 4ου π.Χ. αιώνα και χάλκινα σκεύη.

Ευρήματα από το χώρο εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.

Το κράτος των Μολοσσών που είχε κατ’ αρχήν πρωτεύουσα την Πασσαρώνα, ανέδειξε βασιλείς που στη θητεία τους κύριο έργο είχαν τον πόλεμο. Έτσι η λατρεία του θεού του πολέμου οδήγησε στην ανέγερση του ναού του Αρείου Διός που έγινε το επίσημο ιερό των Μολοσσών.

Υπολείμματα του βρίσκονται σήμερα στη θέση που πιθανώς βρισκόταν η Πασσαρώνα, πρωτεύουσα των Μολοσσών στους πρόποδες του λόφου Γαρδικίου, 11 χιλιόμετρα δυτικά των Ιωαννίνων, κοντά στο Ροδοτόπι. Στην κορυφή του λόφου σώζεται τειχισμένη ακρόπολη.

Χτίστηκε τον 4ο π.Χ. αιώνα, καταστράφηκε το 167 π.Χ. από τον Αιμίλιο Παύλο, επισκευάστηκε στους Ρωμαϊκούς χρόνους και τελικά ο χώρος έγινε νεκροταφείο. Η θέση του επισημάνθηκε το 1914 από τον τότε επιμελητή αρχαιοτήτων Δ. Ευαγγελίδη ο οποίος ανέσκαψε δοκιμαστικά το χώρο το 1935.

Τελικά το 1952 έφερε στην επιφάνεια το μνημείο ο αρχαιολόγος Σ. Δάκαρης. Πρόκειται για ναό Ιονικού ρυθμού με πρόναο και σηκό που ταυτίζεται με τον αρχαίο ναό. Ευρήματα από το ναό του «Αρείου Διός» εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.

Στην περιοχή του χωριού Αγ. Μηνάς Ζαγορίου, κοντά στην έξοδο του ποταμού Βοϊδομάτη προς τον κάμπο της Κόνιτσας, υπάρχει μια βραχοσκεπή, 11 μέτρα ψηλότερα από τη σημερινή κοίτη του ποταμού. Σε ανασκαφές που έγιναν στη σπηλιά, βρέθηκαν παλαιολιθικά εργαλεία από πυριτόλιθο, κατάλοιπα πανίδας, καθώς και λείψανα από φωτιές σε έκταση 80 τ.μ.

Οι στρωματικές επιχώσεις ανάγονται στην παλαιολιθική εποχή και είναι ηλικίας 10.000 – 16.000 ετών. Οι ανασκαφές άρχισαν το 1993 και συνεχίζονται περιοδικά. Φαίνεται ότι τη σπηλιά αυτή χρησιμοποιούσαν οι κυνηγοί που έστηναν καρτέρι στα ζώα της χαράδρας που έβγαιναν στον κάμπο της Κόνιτσας.

Από αναφορές στη Δωδώνη των: Αισχύλου, Σοφοκλή, Πλάτωνα, Πινδάρου, Ομήρου, Ησιόδου και άλλων, καθώς και από θρύλους της παράδοσης, ξεκίνησε το ενδιαφέρον να βρεθεί η θαμμένη Δωδώνη. Από το 1875 χτύπησε η σκαπάνη στο χώρο ανάμεσα από Μανωλιάσα και Ολύτσικα (Τόμαρο), 22 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Ιωαννίνων.

Η έρευνα έγινε με επίβλεψη του Κ. Καραπάνου και βρέθηκε το ιερό του Δία (η ιερά οικία) με ευρήματα μέχρι και της εποχής του χαλκού. Αγγεία προϊστορικά, όπλα, πόρπες, νομίσματα, περιδέραια, επιγραφές, ψηφίσματα, αγάλματα, κ.λ.π. είναι τα πρώτα ευρήματα που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Ακολουθούν ανασκαφές μετά το 1913 από τον Γ. Σωτηριάδη και τον Ευαγγελίδη 1925 – 1935.

Στη δεκαετία του 1950 γίνεται συστηματική έρευνα (Ευαγγελίδης – Δάκαρης και Δάκαρης – Μουσελίμης) που φέρνει στο φως το θέατρο και ευρήματα (αγγεία, αγάλματα, νομίσματα) που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων. Η αρχαιολογική εταιρεία και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων αναστηλώνουν τους χώρους του θεάτρου και του σταδίου.

Τα έπη του Ομήρου είναι η παλαιότερη μαρτυρία για τη Δωδώνη, όπου αρχικά λατρευόταν η θεά Γη (3.000 π.Χ.) στην οποία θυσίαζαν τον ιερό ταύρο που γονιμοποιούσε τη γη. Οι Σελλοί (θεσπρωτική φυλή) που κατοικούσαν στην Ελλοπία εισήγαγαν τη λατρεία του Δία και της Δρυός (1900 – 1400 π.Χ.).

Λέβητες πάνω σε τρίποδες γύρω από την ιερή Δρυ (ΦΗΓΟΣ), ιερείς και ιέρειες (προφήτες, μάντεις) που κατοικούν σε καλύβες, κοιμούνται στο έδαφος για να ταυτίζονται με τη Γέα (γυμνόποδες, ανυπτόποδες, λερόποδες), είναι η εικόνα του αρχικού μαντείου.

Αυτοί δίνουν χρησμούς με βάση το θρόισμα των φύλλων της βελανιδιάς, τον ήχο των λεβήτων, το κελάηδημα των περιστεριών που κατοικούν στο ιερό δέντρο και το κελάρυσμα του νερού της ιερής ναίου πηγής.

Οι μάντεις πίστευαν ότι η μία από τις δύο ιέρειες των Θηβών της Αιγύπτου που είχαν αρπάξει οι Φοίνικες, ήλθε σαν περιστέρι στα κλαδιά της ΦΗΓΟΥ και ζήτησε με ανθρώπινη φωνή να γίνει μαντείο. Πίστευαν ακόμη πως ο Δίας και η θεά Γη (που έγινε Διώνη), ζούσαν στα κλαδιά του ιερού δένδρου.

Κτίσματα άρχισαν να κτίζονται από τον 4ο π.Χ. αιώνα, ο ναός του Δία (με συμπληρωματικά κτίρια μέχρι τον 2ο π.Χ. αιώνα). Το θέατρο από τα μεγαλύτερα της Ελλάδος, χωρητικότητας 18.000 θέσεων, έγινε τον 3ο αιώνα π.Χ. επί βασιλείας Πύρρου. Το βουλευτήριο τον 3ο – 4ο π.Χ. αιώνα. Το πρυτανείο είναι το αρχαιότερο κτίσμα μετά την ιερή οικία και έμεναν οι ιερείς του Δία ή οι ηγεμόνες του «κοινού των Μολοσσών».

Η ακρόπολη του οικισμού με πολυγωνικό τείχος η οποία βρίσκεται στην κορυφή του λόφου είναι του 4ου π.Χ. αιώνα. Το τείχος και οι ναοί του Ηρακλή και της Διώνης έγιναν επί Πύρρου. Μετά το 300 π.Χ. ο βασιλιάς Πύρρος εφαρμόζει τη λατρεία των Μολοσσών (τους Ολύμπιους θεούς), χτίζει το θέατρο και καθιερώνει τα νάϊα και γυμναστικούς αγώνες ανά τετραετία (θυσίες, γυμνικοί αγώνες, τρέξιμο, πήδημα).

Όλα αυτά τα κτίσματα έπαθαν αλλεπάλληλες καταστροφές: Από τους Αιτωλούς το 219 π.Χ. και ξαναχτίζονται από το Φίλιππο τον Β’ βασιλιά της Μακεδονίας. Το 167 π.Χ. γίνεται νέα καταστροφή από τον Αιμίλιο Παύλο της Ρώμης (ξαναχτίζει ο Αύγουστος και χρησιμοποιεί το θέατρο ως αρένα).

Επί Θεοδοσίου του Μεγάλου το 391 μ.χ. κόπηκε το ιερό δένδρο, παύει να λειτουργεί το μαντείο και χτίζονται δύο χριστιανικές βασιλικές. Ακολουθούν νέες καταστροφές και οι κάτοικοι εγκαταλείπουν το χώρο της Δωδώνης.

Σήμερα, κάθε καλοκαίρι, ξαναζωντανεύει ο χώρος με παραστάσεις αρχαίου δράματος και κωμωδίες που δίδονται με μεγάλη επιτυχία.

Στα χωριά Παλαιόπυργος, Ωραιόκαστρο, Δολιανά και Καλπάκι, του Πωγωνίου υπάρχουν παραδοσιακοί νερόμυλοι και νεροτριβές που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία.

Έχουν αποκατασταθεί και είναι επισκέψιμα, ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να δει ένα ζωντανό κομμάτι από την καθημερινότητα των Πωγωνισίων.

Ο νερόμυλος και η νεροτριβή στο χωριό Άγιος Κοσμάς έχουν επίσης χαρακτηριστεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία.

Το μουσείο στεγάζεται στο μεγαλόπρεπο ανοικοδομημένο αρχοντικό του Γ. Αβέρωφ – Τοσίτσα. Έχει πλούσια συλλογή από υφαντά, αργαλειούς, τοπικές ενδυμασίες, παλαιές εικόνες, όπλα, αγροτικά σκεύη και πολλά άλλα που απεικονίζουν τη ζωή του Μετσόβου του προηγούμενου αιώνα, που με ιερή ευλάβεια διατηρείται και σήμερα.

Τηλ.: 26560 41084

Στη θέση του σημερινού Δημαρχείου Ιωαννίνων, υπήρχε το τούρκικο διοικητήριο Ιωαννίνων που πυρπολήθηκε το 1928 και το 1930. Η Εθνική Τράπεζα έκτισε το σημερινό κτίριο το 1936 σε ρυθμό «μεταβυζαντινό» με σχέδια του αρχιτέκτονα Ζουμπουλίδη. Χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1950 ως υποκατάστημα της Εθνικής Τραπέζης.

Το 1960 η τράπεζα αποχωρεί και στον πρώτο όροφο φιλοξενούνται οι βασιλείς όταν έρχονται στα Γιάννενα, ενώ στο ισόγειο στεγάστηκε η Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη. Τώρα το ισόγειο χρησιμοποιείται για εκθέσεις και εκδηλώσεις και ο πρώτος όροφος στεγάζει το Δημαρχείο Ιωαννίνων.

Τηλ.: 26510 79921

Στο μέγαρο της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών στην οδό Παρασκευοπούλου (πάροδος της οδού Αβέρωφ), στεγάζεται η πινακοθήκη. Εκεί εκτίθενται έργα σύγχρονων ελλήνων ζωγράφων.

Η Eταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών ιδρύθηκε το 1955. Είναι σωματείο πνευματικής, κοινωνικής και πολιτιστικής αποστολής, με έδρα τα Ιωάννινα. Διοικείται από 11μελές Δ.Σ. το οποίο εκλέγεται κάθε 3 χρόνια.

Κατά το διάστημα των ετών που λειτουργεί μέχρι σήμερα, ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα, κυρίως πολιτιστική, και αναδείχθηκε ως ένα από τα πιο αξιόλογα και επωφελή πνευματικά Ιδρύματα της χώρας μας.

Το μουσείο – πινακοθήκη Ευ. Αβέρωφ – Τοσίτσα βρίσκεται στο Μέτσοβο Ιωαννίνων. Είναι έργο του Ιδρύματος Ευάγγελου Αβέρωφ – Τοσίτσα και λειτουργεί σαν μουσείο νεοελληνικής τέχνης με 250 έργα που τα περισσότερα είναι από την προσωπική συλλογή του Ευάγγελου Αβέρωφ.

Στεγάζεται πλάι από τον Αβερώφειο κήπο στην κεντρική πλατεία του Μετσόβου, είναι δωρεά του ιδρυτή της πινακοθήκης Ευ. Αβέρωφ , σε τριώροφο κτίριο με θαυμάσια διαρρύθμιση πέντε κύριων εκθεσιακών χώρων. Κτίριο και εκθέματα, και εγκαινιάσθηκε στις 27 Αυγούστου του 1988.

Εκτίθενται κυρίως πίνακες φημισμένων ζωγράφων του 19ου και 20ου αιώνα (Γύζη, Λύτρα, Μαλέα, Χατζηκυριάκου – Γκίκα, Τσαρούχη, Φασιανού, Παρθένη, Μόραλη και άλλων σύγχρονων δημιουργών). Η συλλογή αυτή θεωρείται από τις πληρέστερες της περιόδου αυτής. Τα έργα αυτά χαρακτηρίζουν την πορεία της Νεοελληνικής ζωγραφικής.

Στην Αίθουσα Σχεδίων και Χαρακτικών εκτίθενται έργα Ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών της ίδιας περιόδου, δωρεά του Δημητρίου Τσάμη. Στην Αίθουσα Σύγχρονων Καλλιτεχνών φιλοξενούνται έργα σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών.

Από τα σπουδαιότερα εκθέματα είναι «Η ανατίναξη της Τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη» του Νικηφόρου Λύτρα. Στην πινακοθήκη γίνονται επίσης διάφορες περιοδικές εκθέσεις, εκδηλώσεις, συνέδρια, προβολές κ.ά.

Τηλ.: 26560 41210

Η Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων στεγάζεται κοντά στην Πλατεία Δημοκρατίας στο κτίριο των παλαιών λουτρών. Έχει μεγάλη συλλογή τοπικών εκδόσεων, παλαιά χειρόγραφα, βιβλία του Αλεξάνδρου Πάλλη, καθώς και κληροδοτήματα του βυζαντινολόγου Σπύρου Λάμπρου.

Στο χώρο της γίνονται και εκθέσεις. Λειτουργεί με αναγνωστήριο και ως δανειστική βιβλιοθήκη. Έχει επίσης τμήμα με μεγάλο αριθμό παλαιών εντύπων και χειρογράφων που είναι ιδιοκτησία της Ε.Η.Μ. Το τμήμα αυτό, λειτουργεί κάθε απόγευμα 05:00 – 08:00.

Το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας του Παύλου Βρέλλη είναι μουσείο κέρινων ομοιωμάτων. Στεγάζεται σε ένα κτίριο παραδοσιακής Ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής και περιλαμβάνει 36 γλυπτικές συνθέσεις, με 150 συνολικά κέρινα ομοιώματα σε φυσικό μέγεθος, μέσα σε όγκο 2.500 κυβικών μέτρων. Τα ομοιώματα και οι συνθέσεις του μουσείου καλύπτουν 2.500 χρόνια ελληνικής ιστορίας. Υπάρχουν συνθέσεις με θέματα από την αρχαία ελλάδα, το Βυζάντιο, την επανάσταση του 1821, το Μακεδονικό αγώνα, τον πόλεμο του 1940, κ.α.
Δείτε περισσότερα για το μουσείο, τον Π. Βρέλλη και την ιστορία του μουσείου στο web site: www.vrellis.org.

Τηλ.: 26510 92128

Το μουσείο Λαζαρίδη βρίσκεται στο όμορφο παραδοσιακό χωριό Κουκούλι του Ζαγορίου. Στεγάζεται στο σπίτι του δημιουργού του Κώστα Λαζαρίδη, που με μεράκι συγκέντρωσε όλη τη σπάνια χλωρίδα του Βίκου.

Πρόκειται για συλλογή από σπάνια φυτά που ευδοκιμούν στα βράχια και φαράγγια του Βίκου. Τα φυτά αυτά συγκέντρωσαν το μεγάλο ενδιαφέρον πολλών ξένων πανεπιστημίων και βοτανολόγων. Βέβαια για τα φυτά αυτά ενδιαφέρθηκαν και οι «Βικογιατροί», που τα πουλούσαν για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες.

Το λαογραφικό μουσείο της Ε.Η.Μ. στεγάζεται σε κτίριο στην οδό Μιχαήλ Αγγέλου, στην πόλη των Ιωαννίνων. Το κτίριο αυτό, χτισμένο κατά το 1800, στέγασε μέχρι το 1976 σχολές (λειτούργησε και ως Τουρκικό διδασκαλείο). Από το δημόσιο το αγόρασε η Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών.

Το κτίριο διασκευάστηκε με στόχο να στεγασθούν τα σπάνια αντικείμενα Ηπειρώτικης λαϊκής τέχνης, όπως ενδυμασίες, κοσμήματα, εργαλεία, κ.λ.π. που με μεγάλο μεράκι, υπομονή και κόπο επί δεκαετίες συγκέντρωνε ο αείμνηστος πρόεδρος της Ε.Η.Μ., δικηγόρος Κώστας Φρόντζος.

Τηλ.: 26510 20515
Fax: 26510 21203

Εδώ στο κτίριο που σώζεται μέχρι σήμερα το μικρό μοναστήρι του Αγ. Παντελεήμονα στο νησί της Λίμνης Παμβώτιδας κατέφυγε ο Αλή πασάς με λίγους αφοσιωμένους και με την κυρά Βασιλική. Kατά την παράδοση, το κάστρο των Ιωαννίνων συνδεόταν με υπόγεια σήραγγα με το Νησί.

Εκεί εγράφη ο επίλογος της ταραχώδους ζωής του όταν ένα καίκι γεμάτο με στρατιώτες του Χουρσίτ πασά ήλθαν τάχα για διαπραγματεύσεις με φιρμάνι – συγχωροχάρτι, αλλά όταν έφθασαν κάτω από το πάτωμα του οντά, πυροβόλησαν και τον σκότωσαν.

Μετά από σκληρή μάχη στις 17 Γενάρη του 1822, ακολούθησε γενική σφαγή. Το κεφάλι του Αλή στάλθηκε στο σουλτάνο. Στο σουλτάνο στάλθηκε και η κυρά – Βασιλική η οποία αργότερα αφέθηκε ελεύθερη και τελικά απεβίωσε στο Αιτωλικό Μεσολογγίου.

Στο πάτωμα του μουσείου διακρίνονται οι τρύπες από τις σφαίρεςπου σκότωσαν τον Αλή . Ο επισκέπτης θα δει ακόμη στο μουσείο αρκετά αντικείμενα της τότε εποχής.

Βρίσκεται μέσα στο κάστρο στη Β. Δυτική ακρόπολη και στεγάζεται στο Ασλάν Τζαμί, που χτίστηκε το 1618 από τον Ασλάν πασά. Πρόκειται για τον Τουρκογιαννιώτη Ζουλφικάρ, τον περίφημο «Καλό Πασά» που το έχτισε όταν ως διοικητής των Ιωαννίνων κατέστειλε το 1611 την επανάσταση του Διονυσίου φιλοσόφου.

Τον ίδιο χρόνο (1618), πέθανε ευχαριστημένος που είδε το έργο του τελειωμένο. Πίσω από το τζαμί βρίσκεται ο τάφος του (τουρμπές) από τους ομοθρήσκους του κηρύχθηκε άγιος. Στο βόρειο τείχος σώζεται το ερειπωμένο αρχοντικό του.

Τα αντικείμενα που εκτίθενται είναι:τοπικές ενδυμασίες, υφαντά, ξυλόγλυπτα, είδη αργυροχοϊας και άλλα. Αξιόλογο έκθεμα είναι το Δαμασκηνό σπαθί του Καραϊσκάκη. Έγινε μουσείο το 1933 και ανασυγκροτήθηκε το 1957.

Σημείωση: Πριν ανεβούμε στο Μουσείο, αριστερά μας, τούρκικοι στρατώνες (Σουφαρί Σαράϊ) και δεξιά μας, ερειπωμένα λουτρά (χαμάμ) και ανακαινισμένη βιβλιοθήκη.

Στον περίβολο του μουσείου σώζονται τάφοι επιφανών Τούρκων και ο τάφος του Ασλάν πασά . Επίσης μονώροφο κτίριο που ήταν ιερατική σχολή των Τούρκων. Κανόνια και μπάλες της εποχής εκείνης είναι σωριασμένα στο έδαφος.

Τηλ.: 26510 26356

Η Ήπειρος με τα θαυμάσια μνημεία της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου, είχε απόλυτη ανάγκη να αποκτήσει το ανάλογο μουσείο για να στεγασθούν, προβληθούν και να διαφυλαχθούν τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά ευρήματα, εικόνες, σκεύη αργυροχοϊας, ξυλόγλυπτα, βιβλία, κεραμικά και άλλα.

Έτσι το κτίριο που κατασκευάστηκε στην εσωτερική νότια ακρόπολη του κάστρου των Ιωαννίνων το 1958 από τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Μπαλτατζή, για την διαμονή των βασιλέων, μετετράπη σε μουσείο το 1995.

Δικαιώθηκαν οι Ηπειρώτες αγιογράφοι, μάστοροι, ξυλογλύπτες και ασημουργοί που με το μεράκι τους παρουσίασαν τα έργα της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου.

Πλάι από το μουσείο λειτουργεί παράρτημα με εκθέματα αργυροχοϊας και βυζαντινής τέχνης.

Σπουδαιότερα Εκθέματα:

• Τοιχογραφία από την Κόκκινη εκκλησιά που βρίσκεται στο Βουργαρέλι Άρτας.
• Πήλινες εφυαλωμένες εικόνες από τον Άγιο Βασίλειο Άρτας.
• Βημόθυρο ξυλόγλυπτο
• Παλαιότυπο βιβλίο και ευαγγέλια.
• Σταυροί ευλογίας, τοιχογραφίες και πολλά άλλα.

Τηλ.: 26510 39580
Fax: 26510 39349

Βρίσκεται στο χώρο της αρχαίας Νικόπολης, 8 χλμ. Βορειοανατολικά της Πρέβεζας. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται: Αγάλματα, Σαρκοφάγοι και διάφορα σκεύη. Τα ευρήματα ανήκουν στην Αρχαϊκή, Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο.

Ευρήματα της Νικόπολης εκτίθενται και στο Aρχαιολογικό Mουσείο Ιωαννίνων. Κοντά στο μουσείο υπάρχουν τα θαυμάσια ψηφιδωτά των προχριστιανικών χρόνων.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων είναι κτίριο του 1970 και έγινε για να στεγάσει ευρήματα από αρχαιολογικούς χώρους της Ηπείρου. Βρίσκεται πίσω από το κεντρικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας στο πάρκο Λιθαρίτσια και είναι έργο του μεγάλου δημιουργού αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη.

Οι αίθουσες Α,Β,Γ, περιέχουν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα:

Παλαιολιθικών χρόνων όπως από το Ασπροχάλικο, την Καστρίτσα και το Κοκκινόπηλο. Ευρήματα από τη Δωδώνη, το νεκρομαντείο του Αχέροντα ποταμού, τη Βίτσα Ζαγορίου, το Βοτονόσι, την Καταμάχη, τη Στεφάνη, τη Δουρούτη, το Πωγώνι, το Μιχαλίτσι Πρεβέζης, και από άλλες περιοχές της Ηπείρου.

Αξιόλογη είναι και η συλλογή νομισμάτων από την Ήπειρο, διαφόρων χρονικών περιόδων.

Η Δ΄ αίθουσα είναι αφιερωμένη σε αντικείμενα Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής λαϊκής τέχνης (μικροτεχνία, αργυροχοία, όπλα κ.λ.π.). Τεμάχια και επιγραφές από αρχαιολογικούς χώρους εκτίθενται στα δυο αίθρια. Η τελευταία αίθουσα φιλοξενεί έργα ελλήνων καλλιτεχνών.

Περιοδικές εκθέσεις και οργανώσεις διαλέξεων φιλοξενούνται επίσης από το μουσείο που λειτουργεί και ως πινακοθήκη.

Από τα πιο σημαντικά εκθέματα είναι τα παρακάτω :

• Το λίθινο αμφίπλευρο (πέλεκυς) που βρέθηκε στο Κοκκινόπηλο Πρεβέζης
• Κανθαρόσχημος σκύφος από τάφο της Μερόπης Πωγωνίου(11ος – 12ος αιώνας)
• Χάλκινη ραμφόστομη πρόχους, από νεκροταφείο Βίτσας Ζαγορίου, 540 – 520 π.X.
• Χρυσό δακτυλίδι, επάργυρο, του 5ου π.Χ. αιώνα
• Μαρμάρινο επιτύμβιο άγαλμα του 4ου π.Χ. αιώνα
• Χάλκινο σφυρήλατο κράνος του 4ου π.Χ. αιώνα
• Χάλκινο άγαλμα αγοριού
• Πήλινη φιάλη από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα (3ος π.Χ. αιώνας)
• Επιτύμβια στήλη ενεπίγραφη (βρέθηκε στα Πλαίσια Ιωαννίνων), αρχές του 2ου π.Χ. αιώνα
• Μαρμάρινη σαρκοφάγος (βρέθηκε στο Λαδοχώρι Θεσπρωτίας), του 2ου μ.Χ. αιώνα

Τηλ.: 26510 33357
Fax: 26510 71835

Bρίσκεται στο κέντρο της πόλης των Ιωαννίνων κοντά στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων. Χτίστηκε το 1805 από τον Αλή πασά, ο οποίος μετέφερε την έδρα του κράτους του και τα ανάκτορά του εδώ. Ο χώρος ήταν μεγαλύτερος τότε και χτίστηκαν και άλλα δύο ανάκτορα των παιδιών του, Μουχτάρ και Βελή (στη σημερινή θέση της 8ης Μεραρχίας και του Αρχαιολογικού Μουσείου).

Τα τρία ανάκτορα περιέγραψαν οι Άγγλοι περιηγητές της εποχής, Λήκ (Leak) και Χόλαντ (Holland). Τα ανάκτορα καταστράφηκαν το 1820 κατά την πολιορκία του Αλή πασά από τον Χουρσίτ.

Σήμερα σώζονται τα τείχη του φρουρίου και τα υπόγειά του. Ο ιδρυτής της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών Κ. Φρόντζος προέβη σε αναστήλωση του συγκροτήματος που λειτουργεί σήμερα σαν κέντρο αναψυχής. Από το παλαιό κτίριο σήμερα σώζεται μόνο η βάση του και μέρος από τα τείχη.

Το Κάστρο των Ιωαννίνων είναι από τα παλαιότερα κάστρα που έγιναν επί Ιουστινιανού το 528 μ.Χ. , σύγχρονο των κάστρων Διδυμοτείχου και Μονεμβασιάς. Από την αρχική αυτή Βυζαντινή οχύρωση σήμερα σώζεται ο πύργος του Δεσπότη Θωμά και μικρό τμήμα στη βορειοδυτική ακρόπολη.

Στα ερείπια των Βυζαντινών οχυρώσεων, ο Νορμανδός Βοημούνδος Δεσποτάτου της Ηπείρου του Τάραντος το 1082 συμπληρώνει τις δύο ακροπόλεις και δημιουργεί οχυρωματική τάφρο που άρχιζε από τον Αγ. Νικόλαο Κοπάνων (η τάφρος αυτή διασώθηκε μέχρι το 1913). Ακολουθούν οχυρώσεις νέες από τους άρχοντες του και από τους μέχρι το 1430 ηγεμόνες, οπότε παραδόθηκε στους Τούρκους.

Μέχρι το 1788 που ανέλαβε τη διοίκηση ο Αλή πασάς, οι Φράγκοι Δεσπότες το άφησαν ερείπιο. Ο Αλής ανακατασκευάζει τα τείχη και χτίζει δεύτερο εσωτερικό τείχος για προστασία του ανακτόρου του και του Διοικητικού Κέντρου του.

Η διάταξη των τειχών μήκους 2.000 μέτρων περιέκλειε έκταση 10 στρεμμάτων και περιελάμβανε : εξωτερικό περίβολο, τη Βορειοδυτική ακρόπολη με το Ασλάν τζαμί και την Βορειοανατολική ακρόπολη με την καστροπολιτεία.

Με το πάχος των τειχών που έφθαναν μέχρι δέκα μέτρα, τα 250 κανόνια που έβαλε, τους πολυγωνικούς πύργους που έφτιαξε και την ανανέωση της τάφρου το κατέστησε απόρθητο.

Τα κάστρα των Ιωαννίνων και της Ρόδου είναι τα ωραιότερα που περικλείουν καστροπολιτείες.

Η Μονή Βελλάς βρίσκεται στο Καλπάκι Ιωαννίνων και ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα. Βρίσκεται πολύ κοντά στην τοποθεσία της αρχαίας πόλης «Παλιοβελλά», που γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τη βυζαντινή περίοδο. Ως το 1713 αποτελούσε έδρα της Επισκοπής. Διαθέτει υπέροχη θέα και σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η πηγή Βελλάς του ποταμού Καλαμά.

Η Μονή Βελλάς είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το 1863 έγινε Σταυροπηγιακή και το 1885 μετατράπηκε σε ενοριακή. Είχε δε μετόχι τη Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στη Ρουμανία. Το 1936 ενώθηκε με τη Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως και Πωγωνιανής και σήμερα είναι ενταγμένη στη Μητρόπολη Ιωαννίνων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η μονή απετέλεσε από το 13ο αιώνα και για 400 χρόνια περίπου μεγάλο πνευματικό κέντρο, ενώ διέθετε και μεγάλη περιουσία. Ερημώθηκε το 1817, αφού οι μοναχοί αρνούμενοι να δώσουν την περιουσία τους στον Αλή πασά των Ιωαννίνων, μετέβησαν στην Κέρκυρα.

Στη Μονή Βελλάς από το 1911 ως το 1989 λειτούργησε Ιεροδιδασκαλείο, όπου σπούδαζαν όσοι ήθελαν να γίνουν δάσκαλοι ή ιερείς, με φροντίδα του τότε Μητροπολίτου Ιωαννίνων Σπ. Βλάχου. Σήμερα λειτουργεί σε άλλο κτίριο Εκκλησιαστικό λύκειο με οικοτροφείο.

Το καθολικό της μονής είναι χτισμένο σε μορφή τρίκλιτης βασιλικής και όπως μας πληροφορεί σχετική επιγραφή χτίστηκε το 1745 και οι αγιογραφίες του είναι έργα των Κωνσταντίνου, Ιωάννη και Αναστασίου.

Αξιόλογες είναι οι αγιογραφίες των Ελλήνων φιλοσόφων που απεικονίζονται εδώ. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και επίχρυσο δεμένα με αριστουργηματική τεχνική. Η μονή πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου.

Η Μονή Τσούκας βρίσκεται κοντά στο χωριό Ελληνικό Ιωαννίνων. Τη μονή έκτισε ο Αυτοκράτορας Ισαάκιος Άγγελος το 1190 και είναι αφιερωμένη στη γέννηση της Θεοτόκου. Καταστράφηκε το 1736 και ανακαινίσθηκε το 1779.

Η Μονή εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Κατά την παράδοση, βρέθηκε στο βράχο (Τσούκα) που είναι χτισμένο το μοναστήρι η εικόνα της Παναγίας. Οι κάτοικοι την έβαλαν σε εξωκλήσι που έχτισαν. Όμως η εικόνα πήγαινε στο βράχο. Αυτό θεωρήθηκε θαύμα και χτίστηκε το μοναστήρι.

Είναι περιτειχισμένο και έχει μια καμαρωτή είσοδο. Τα κελιά και το ολόκληρο το συγκρότημα των κτισμάτων είναι με πέτρα. Η εκκλησία είναι μέτρια σε μέγεθος, με τόξα και κολόνες στο νάρθηκα. Το καθολικό είναι θολωτό και τοιχογραφημένο.

Είναι το μεγαλύτερο προσκύνημα του νομού Ιωαννίνων. Γνώρισε μεγάλη ακμή την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου και έγινε κέντρο θρησκευτικό και εθνικό (το 1821 και σε όλους τους εθνικούς αγώνες, ήταν καταφύγιο των επαναστατημένων ραγιάδων).

Βρίσκεται στο χωριό Ρωμανό της Λάκας Σουλίου και είναι αφιερωμένη στη μεταμόρφωση του Σωτήρος. Ιδρύθηκε το 1113 από τον Ηγούμενο Ιωάσαφ και καταστράφηκε πολλές φορές με τελευταία καταστροφή το 1611. Ο Παρθένιος ο Α’ από την Μουκοβίνα το ανακαίνισε το 1866 και το κατέστησε κέντρο δραστηριοτήτων όπως : συντήρηση σχολείων, συσσίτιο για φτωχούς, φιλοξενία διδασκάλων, κ.λ.π.

Ήταν γενναίος και τολμηρός και έσωσε πολλές φορές το μοναστήρι και την περιουσία από τους Τούρκους. Είναι από τις μονές της Ηπείρου και προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες ακόμη από την εποχή των αγώνων των Σουλιωτών για την ελευθερία.

Σήμερα είναι καλοδιατηρημένο. Έχει ηγουμενείο, κελιά, αποθήκες και την ωραία λιθόκτιστη εκκλησία. Υπόστεγα σκεπάζουν το νάρθηκα και το καθολικό. Το ψηλό καμπαναριό ξεχωρίζει από την εκκλησία. Το έχτισε το 1900 ο μάστορας από την Κόνιτσα Καραβέλλας.

Στο νάρθηκα υπάρχει γυναικωνίτης. Το καθολικό έχει θόλους και τοιχογραφήθηκε το 1907 από τον Παρθένιο Β’. Έχει ένα από τα θαυμάσια ξυλόγλυπτα τέμπλα. Στην κατοχή ήταν κέντρο αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.

Σε μια όμορφη θέση έξω από το χωριό Τσεπέλοβο Ζαγορίου, 51 χλμ. από τα Ιωάννινα, βρίσκεται το μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Ιωάννη του Προδρόμου. Μετά από τα κτίρια του ξενώνα και των βοηθητικών χώρων, βρίσκεται ο ναός που χτίστηκε από την Πουλχερία τον 11ο αιώνα.

Ο αρχικός ναός καταστράφηκε και πάνω στα θεμέλια του το 1749 καθώς αναγράφεται στο υπέρθυρο της εισόδου, έγινε ο σημερινός ναός (νάρθηκας, τρίκλιτο καθολικό, οκτάπλευρος τρούλος). Το επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο και οι τοιχογραφίες έγιναν το 1765 από Kαπεσοβίτες τεχνίτες.

Η μονή Πατέρων βρίσκεται κοντά στο χωριό Λίθινο του Δήμου Ζίτσας, μέσα σε κατάφυτη περιοχή. Υπάρχει εξωτερικό τείχος και μεγαλοπρεπή ερείπια κελιών. Ο ψηλός τρούλος σε προσελκύει στο ναό που διατηρείται σώος.

Χτίστηκε το 1590 (επιγραφή στο Νότιο τοίχο). Το καθολικό και ο νάρθηκας είναι γεμάτα με τοιχογραφίες χρονολογίας 1631. Ήταν πλούσιο μοναστήρι, και είχε μετόχια στη Ρωσία και στη Ρουμανία.

Οι πολύτιμες εικόνες του καθώς και το βημόθυρο βρίσκονται για ασφάλεια στη Μητρόπολη Ιωαννίνων.

Ανάμεσα από τα χωριά Αρίστη και Πάπιγκο του Ζαγορίου, 48 χλμ. από τα Ιωάννινα, δίπλα από τον ποταμό Βοϊδομάτη, είναι χτισμένο πάνω σε βράχο το μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιώτισσας που γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής.

Εδώ κατέφευγαν οι κάτοικοι και κρύβονταν στη χαράδρα όταν κινδύνευαν από τους Τούρκους. Χτίστηκε το 1579 κατά τον Ι. Λαμπρίδη. Επιγραφές όμως που σώζονται αναφέρουν ότι κτίστηκε το 1665 από τους μοναχούς Ιωακείμ και Σωφρόνιο και το αγιογράφησε ο μοναχός Παρθένιος το έτος 1673.

Η θεμελίωση των κτiρίων στο βράχο έγινε με εξαιρετική επιτυχία και τέχνη. Το καθολικό του ναού ανατολικά είναι μονοκάμαρο με τρούλο, ενώ το δυτικό είναι σταυρεπίστεγο. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο και οι τοιχογραφίες είναι του 17ου αιώνα και είναι άριστης τέχνης.

Το ηγουμενείο έχει διακόσμηση με φυτικές παραστάσεις, έργο του Χιοναδίτη ζωγράφου Γ. Αναστασίου που το ζωγράφισε το Μάρτιο του 1874. Στην τουρκοκρατία συντηρούσε πολλά σχολεία των γύρω χωριών.

Κοντά στο χωριό Μολυβδοσκέπαστο της περιοχής Κόνιτσας, στα σύνορα με την Αλβανία και σε απόσταση 72 χλμ. από τα Ιωάννινα, βρίσκεται το περιτειχισμένο μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και που γιορτάζει στις 15 Αυγούστου.

Η ονομασία της, οφείλεται στο ότι παλαιότερα η σκεπή της μονής είχε μολυβένιες πλάκες. Σήμερα έχει γκρίζες πέτρινες πλάκες.

Το χαγιάτι της εκκλησίας είναι τοιχογραφημένο. Η ξυλόγλυπτη, ανάγλυφη πόρτα, είναι πραγματικό έργο τέχνης. Υπάρχουν ωραίες τοιχογραφίες, ξύλινο προσκυνητάρι σκαλιστό, τοξωτά παράθυρα με διακόσμηση κεραμική. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο εξαιρετικής τέχνης, είναι του 16ου αιώνα.

Το καθολικό είναι σταυρεπίστεγο με θόλους και ψηλό τρούλο και το δάπεδο του ναού είναι πλακόστρωτο. Πιθανολογείται ότι η μονή χτίστηκε από τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνο Πωγωνάτο.

Η κτητορική επιγραφή της εκκλησίας αναφέρει το έτος 1521. Στον περίβολο της εκκλησίας βρίσκεται και ο απλός τάφος του Δεσπότη Κονίτσης – Δρυϊνουπόλεως Σεβαστιανού.

Η Μονή Κηπίνας βρίσκεται κοντά στο χωριό Χριστοί Πραμάντων . Το όνομα της λέγεται ότι οφείλεται στους κήπους που καλλιεργούσαν κοντά στη μονή οι μοναχοί. Κατά τον Σεραφείμ Βυζάντιο το μοναστήρι χτίστηκε το 1212 από κάποιον αρχιεπίσκοπο Γρηγόριο και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.

Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά μοναστήρια της Ηπείρου καθώς είναι σκαρφαλωμένο στο κοίλωμα ενός ψηλού κατακόρυφου βράχου. Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος φθάνει ως τη βάση του βράχου και από εκεί ένα μονοπάτι σκαλισμένο στο βράχο και μια ξύλινη γέφυρα, οδηγούν στο μοναστήρι. Κατά την τουρκοκρατία η ξύλινη γέφυρα ήταν κινητή. Οι μοναχοί την ανέβαζαν με μοχλό ώστε να προστατεύονται από επιδρομές.

Ο μικρός ναός της μονής είναι κατάγραφος με αγιογραφίες πιθανόν του 17ου αιώνα. Το ρόλο της στέγης παίζει ο συμπαγής βράχος που έχει λαξευτεί με τέχνη ώστε να σχηματίζει ένα τέλειο θόλο. Δυστυχώς πολλές φορές κλέφτες ξεγύμνωσαν το μοναστήρι από τα ιερά του κειμήλια.

Στον πρόναο του καθολικού αριστερά βρίσκεται μια βαθιά σκοτεινή σπηλιά. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, κατέφευγαν εκεί για ασφάλεια οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών. Το σπήλαιο έχει μήκος 240 μ. και εξερευνήθηκε το 1956 από τη σπηλαιολόγο Άννα Πετροχείλου, δεν είναι όμως επισκέψιμο.

Η Μονή Βουτσάς βρίσκεται κοντά στο χωριό Γρεβενίτι (44 χλμ. από τα Ιωάννινα) στο Ανατολικό Ζαγόρι. Από το χωριό ένας χωματόδρομος 5 χλμ. οδηγεί προς τη μονή. Είναι αφιερωμένη στη Θεοτόκο Μαρία και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.

Ιδρυτής της Μονής Βουτσά φέρεται ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Δ’ ο Πωγωνάτος.

Η Μονή καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους το 15ο αιώνα και χτίστηκε ξανά το 1680 (σχετική κτητορική επιγραφή). Οι Γερμανοί την έκαψαν το 1943 κατά τη διάρκεια της κατοχής και σώθηκε μόνο η εκκλησία. Το 1950 ξαναχτίστηκαν οι χώροι.

Το εσωτερικό του ναού, με καμάρες και σταυροθόλιο, είναι τοιχογραφημένο από τον ιερέα Αθανάσιο και τους μοναχούς Αντώνιο και Νικόδημο (1680 – 1769).

Βρίσκεται στο νησί της λίμνης Παμβώτιδας και ιδρύθηκε το 15ο αιώνα. Είναι ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Εδώ γράφτηκε το τέλος της ζωής του Αλή πασά των Ιωαννίνων, όταν πολιορκημένος από δυνάμεις του Χουρσίτ πασά και ύστερα από εντολή του Σουλτάνου, που τον χαρακτήρισε ως φιρμανλή, κατέφυγε εδώ και στο τέλος τον αποκεφάλισαν το 1822.

Στο μεσαίο κελί όπου βρισκόταν πυροβολήθηκε από το υπόγειο και η σφαίρα τον τραυμάτισε στην κοιλιά. Φαίνεται μάλιστα και το σημείο που η σφαίρα διαπέρασε το πάτωμα. Η Κυρά Βασιλική που ήταν μαζί του εκδιώχθηκε και έζησε ως το θάνατό της στο Αιτωλικό Αιτωλοακαρνανίας. Ο τάφος της σώζεται πίσω από το ιερό του Ναού Ταξιαρχών Αιτωλικού.

Από τη μονή σώζονται το καθολικό, το ανακαινισμένο κτίριο της βιβλιοθήκης και τρία κελιά που σήμερα έχουν μετατραπεί σε μουσείο της προεπαναστατικής περιόδου (με πλήθος από υφαντά, κοσμήματα, σκεύη κλπ).

Η μονή κάηκε το 1822 αλλά ξαναχτίστηκε το 1925. Το καθολικό της είναι ξυλόστεγη τρίκλιτη βασιλική με υπέροχο ξύλινο τέμπλο και χαγιάτι εξωτερικά. Ο κυρίως ναός χωρίζεται με κολόνες σε τρία μέρη.

Στο εξωτερικό μέρος βρίσκονται υπέροχες τοιχογραφίες του 15ου αιώνα. Επίσης πολλές είναι και οι φορητές αξιόλογες εικόνες του 15ου ως και του 19ου αιώνα.

Η μονή Αγ. Νικολάου Φιλανθρωπινών βρίσκεται στο νησί της λίμνης Παμβώτιδας. Δίπλα στην είσοδο διακρίνουμε κελιά σε πολύ καλή κατάσταση και ερείπια από άλλα κτίσματα. Ο ναός είναι μονόκλιτος με καμαροσκεπή.

Χτίστηκε από τον Μιχ. Φιλανθρωπινό το έτος 1272. Είναι τοιχογραφημένη με εξαίρετες τοιχογραφίες του 1542 με φροντίδα του Ιωάσαφ του Φιλανθρωπινού.

Σε σχήμα «Π» γύρω από το ναό υπάρχουν νάρθηκες του 1560 με τοιχογραφίες. Ξεχωρίζει για τη σπουδαιότητά της η τοιχογραφία των 7 σοφών της Ελλάδος, που είναι φαινόμενο για χριστιανική εκκλησία (στην εποχή που λειτουργούσε, διδάσκονταν τα Αρχαία Ελληνικά).

Λέγεται και μονή Σπανού γιατί δίδαξε ο Διδάσκαλος Σπανός. Κατά την περίοδο του δεσποτάτου της Ηπείρου και μετέπειτα του Αλή πασά, ήταν το σπουδαιότερο Εθνικοθρησκευτικό Πνευματικό Κέντρο.