epirus net

Από τα αντιπροσωπευτικότερα χωριά του Ανατολικού Ζαγορίου είναι το Γρεβενίτι το οποίο απέχει 44 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 980 μέτρων. Έχει υπέροχη θέα, πολύ πράσινο και άφθονα τρεχούμενα νερά.

Πολλοί κάτοικοι σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς την περίοδο της Κατοχής και προς τιμήν τους έχει στηθεί μία μαρμάρινη στήλη με τα ονόματα τους στην είσοδο του χωριού. Οι κάτοικοι που μένουν σήμερα μόνιμα στο χωριό ασχολούνται με την κτηνοτροφία , την υλοτομία και τη μελισσοκομία.

Ο επισκέπτης θα βρει στο Γρεβενίτι ιατρικό κέντρο, καταστήματα και ξενώνα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στο χωριό αρκετή τουριστική κίνηση.

Αξιοθέατα στα χωριά της περιοχής:

• Στο Γρεβενίτι: Μονή Βουτσάς, παραδοσιακές βρύσες, γεφύρι Τσίπιανης του 1875, μνημείο εκτελεσθέντων
• Στη Δόλιανη: Γεφύρι Ντέλγινας, βράχια του Κουρή
• Στο Τρίστενο: Νερόμυλος
• Στους Μηλιωτάδες: Γεφύρι Καμπέρ αγά
• Στη Βωβούσα: Γεφύρι Αώου, εθνικός δρυμός Βάλια Κάλντα
• Στο Φλαμπουράρι: Ναός Αγίου Νικολάου

Το Θεσπρωτικό είναι κομώπολη η οποία βρίσκεται σε απόσταση 38 χλμ. βόρεια της πόλης της Πρέβεζας. Είναι έδρα του Δήμου Θεσπρωτικού. Πρόκειται για ένα ζωντανό γεωργοκτηνοτροφικό χωριό, με αρκετούς κατοίκους και καταστήματα.

Αξιοθέατα στο Θεσπρωτικό:

• Ναός Γενέσεως Θεοτόκου Λαμποβίτισσας, μεγάλη πέτρινη εκκλησία του 1797 με τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτο τέμπλο.
• Λαογραφικό Μουσείο σε πέτρινο σπίτι του 1860
• Αρχαιολογικός χώρος Κοκκινόπηλο, 1 χλμ. από το Θεσπρωτικό. Εδώ βρέθηκαν 1500 λίθινα εργαλεία του 35.000 π.Χ.

Αξιοθέατα στην ευρύτερη περιοχή:

• Στο Ριζοβούνι: Αρχαία αποικία Ηλείων (Βατίες) του 8ου αιώνα π.Χ., μονή κοιμήσεως Θεοτόκου του 1095 μ.Χ., Ναός Αγίας Παρασκευής (χτισμένος σε βράχο) του 1025 μ.Χ.
• Στο Γαλατά: Βασιλική 18ου αιώνα με πέτρινο κωδωνοστάσιο
• Στα Μελιανά: Νερόμυλοι και πέτρινα αλώνια
• Στο Πολυστάφυλο: Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1848 με ωραίες τοιχογραφίες
• Στα Μεσσιανά: Μονή Αγίων Αποστόλων και μνημείο σφαγιασθέντων στο Νταλαμάνι από τον ΕΛΑΣ στην κατοχή
• Στον Ασσο: Νερόμυλοι και πέτρινα αλώνια
• Στη Βρυσούλα: Μονή Αβάσσου
• Στον Ωρωπό: Ερείπια αρχαίας Ελάτριας (αποικία των Ηλείων)

Στην περιοχή του Βουργαρελίου (Δροσοπηγή) υπάρχουν αξιόλογα χωριά που έχουν να παρουσιάσουν ενδιαφέροντα αξιοθέατα όλων των ειδών στον επισκέπτη. Η περιοχή βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού Άρτας και διαθέτει μερικά από τα καλύτερα δάση του νομού.

Δείτε στην ευρύτερη περιοχή:

• Στο Αθαμάνιο: Νερόμυλος στο Άνω Αθαμάνιο, Νερόμυλος στο Κάτω Αθαμάνιο, Γεφύρια (της Μεγάλης Βρύσης, το Τσαγκαράκι, το Μέγα Λαγκάδι και της Πλατείας). Το Αθαμάνιο είναι το μεγαλύτερο χωριό των Τζουμέρκων και αναπτύσσεται τουριστικά.
• Στην Κυψέλη (Ράμια): Παραδοσιακά κτίσματα, λαογραφικό μουσείο, Μονή Ευαγγελιστρίας με σπάνιες τοιχογραφίες.
• Στο Τετράκωμο: Δάση ελάτης
• Στη Μεσούντα: Πέτρινη παραδοσιακή καμάρα, χώροι εστίασης σε απέραντο ελατοδάσος.
• Στο Δίστρατο: Λαογραφικό μουσείο, μνημείο εθνικής αντίστασης στο Τραπεζάκι, διατηρητέα παλαιά κτίρια.
• Στη Ροδαυγή: Ναός Αγίας Παρασκευής

Πρόκειται για την ορεινή περιοχή που ήταν το απροσκύνητο καραούλι του Τουρκοπατημένου ελληνισμού. Εδώ έζησαν οι ασκητικοί πολεμιστές με την πειθαρχία στους ηγέτες τους, την «μπέσα» και τη μεγαλοψυχία με το ελεύθερο ανυπότακτο πνεύμα και υμνήθηκαν από τα δημοτικά τραγούδια.

Τζαβελλαίοι, Μποτσαρέοι, Ζερβαίοι, Καλόγερος Σαμουήλ: ονόματα συνυφασμένα με τους αγώνες εναντίον των Τούρκων στο θρυλικό Σούλι.

Χτισμένο ανάμεσα στα βουνά Μούργκα, Ζάβροχο και Τρούλια, ήταν το καταφύγιο μετά την καταστροφή από τον Ρωμαίο Αιμίλιο Παύλο. Στην αρχή αποτελούνταν από τα χωριά Σούλι, Αβαρίκο, Κιάφα και Σαμωνίβα, γνωστά ως Τετραχώρι.

Αργότερα έγινε Επταχώρι (στη μεγάλη ακμή του, εξουσίαζε 80 χωριά) και στα μέσα του 18ου αιώνα είχε 6.000 κατοίκους, εκ’ των οποίων οι 1.700 ήταν ένοπλοι.

Έγινε στόχος της Πύλης και του Αλή πασά που με αλλεπάλληλες εκστρατείες πολλών ετών το κατέλαβαν τελικά στις 15 Δεκεμβρίου 1803, αφού ο αγώνας στεφανώθηκε με την ανατίναξη του Κουγκίου από τον καλόγερο Σαμουήλ.

Αξιοθέατα στην περιοχή Σουλίου:

• Τα ερειπωμένα πετρόκτιστα σπίτια
• Τα αρχαία πηγάδια
• Το κάστρο της Κιάφας που χτίστηκε από τον Αλή πασά
• Το Βουλευτήριο
• Το θρυλικό Κούγκι, με το ναό της Αγίας Παρασκευής (ολοκαύτωμα 15/12/1803 – καλόγερος Σαμουήλ)
• Οι ιστορικοί νερόμυλοι του Σουλίου
• Το λαογραφικό μουσείο
• Ο ναός Αγίου Δημητρίου στο Τσαγκάρι με πέτρινο καμπαναριό
• Ο ναός Αγίας Κυριακής, στον Αυλότοπο
• Το γεφύρι στη θέση Ντάλα του Αχέροντα

Εκδηλώσεις στην περιοχή:

Κάθε χρόνο, την τελευταία Κυριακή του Μαϊου πραγματοποιούνται στο Σούλι εκδηλώσεις μνήμης των αγωνιστών του, της θυσίας των γυναικών του στα βουνά του Ζαλόγγου αλλά και της ανατίναξης του Κουγκίου.

Το γραφικό Μέτσοβο βρίσκεται σε απόσταση 57 χιλιομέτρων από τα Ιωάννινα και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.156 μ. στις πλαγιές της Πίνδου. Αριθμεί 6.000 κατοίκους περίπου και διαθέτει όλες τις απαραίτητες υποδομές και υπηρεσίες. Παρουσιάζει μεγάλη τουριστική κίνηση, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες καθώς αποτελεί πασίγνωστο προορισμό για χειμερινές διακοπές.

Το Μέτσοβο έχει διατηρήσει το παραδοσιακό του χρώμα και φημίζεται για τα τοπικά παραδοσιακά του προϊόντα, όπως τα ξυλόγλυπτά, τα υφαντά, τα χρυσοκέντητα, τα ασημικά, αλλά και το περίφημο τυρί «Mετσοβόνε» και πολλά άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Αξιοσημείωτη είναι και τήρηση με ευλάβεια των ηθών και εθίμων, της πλούσιας μουσικής παράδοσης και της γλώσσας (βλάχικη διάλεκτος). Αξίζει να σημειωθεί ότι κυρίως οι ηλικιωμένοι της περιοχής εξακολουθούν και σήμερα να ντύνονται με τις παραδοσιακές στολές της περιοχής. Το Μέτσοβο φημίζεται και για την τοπική του κουζίνα που περιλαμβάνει πιάτα όπως: κοντοσούβλι, πίτες, τυροκομικά, κ.α. Από το Μέτσοβο καταγόταν πολλοί σπουδαίοι άνδρες αλλά και μεγάλοι εθνικοί ευεργέτες όπως ο Γ. Αβέρωφ, οι Μ. και Θ. Τοσίτσας, ο Ν. Στουρνάρας κ.α.

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Στην περιοχή του Μετσόβου δεν έχουν εντοπιστεί προϊστορικά ευρήματα που να μαρτυρούν συστηματική κατοίκηση. Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι η περιοχή αποτελούσε μέχρι πριν 4 με 5 αιώνες περίπου σημαντικό εμπορικό πέρασμα, αλλά και σημείο ανεφοδιασμού των καραβανιών. Γύρω στα 2.000 π.Χ. αναφέρεται σε ιστορικές πηγές η παρουσία ελληνικών ποιμενικών φύλων. Φαίνεται ότι η περιοχή του Μετσόβου αποτελούσε από την αρχαιότητα ιδανικό βοσκοτόπι για τους κτηνοτρόφους. Οι Μετσοβίτες έφτασαν ως τις μέρες μας να κατέχουν τεράστιες περιουσίες από την εκτροφή αμνοεριφίων.

Ιστορικές αναφορές στο Μέτσοβο γίνονται από το 14ο αιώνα. Το όνομα «Μέτσοβο» εμφανίζεται για πρώτη φορά στο χρονικό των αυταδέλφων Φιλανθρωπινών Κομνηνού και Πρόκλου το 1380.

Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν δύο εκδοχές:

• Κατά την πρώτη άποψη θεωρείται ότι η ονομασία έχει σλαβική προέλευση (mets+ovo = το χωριό των αρκούδων)
• Ενώ κατά την άλλη άποψη θεωρείται ότι προέρχεται από την συνένωση των ελληνικών λέξεων μεσο+βούνι, λόγω της γεωγραφικής του θέσης ανάμεσα σε δυο βουνά.

Το Μέτσοβο αρχικά ήταν ποιμενικός οικισμός. Όμως τα προνόμια που απολάμβανε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας συνετέλεσαν στο να αναπτυχθούν οι τέχνες, τα γράμματα και το εμπόριο. Τα προνόμια αυτά χορηγήθηκαν από των Σουλτάνο Μουράτ Β΄ όταν οι Μετσοβίτες φύλακες του περάσματος του Ζυγού διευκόλυναν τη διάβαση των στρατευμάτων του Σινάν Πασά, που κατευθύνονταν προς στα Γιάννενα.

Ο σουλτάνος Μεχμέτ Δ΄ ανανέωσε αυτά τα προνόμια που μεταξύ άλλων περιλάμβαναν την ίδρυση ημιαυτόνομης ομοσπονδίας με τα γύρω χωριά Ανήλιο, Μαλακάσι, Μηλιά, Παλιά Κουτσούφλιανη (Πλατάνιστος), Βοτονόσι και Ανθοχώρι. Το 1795 ο Αλή Πασάς κατήργησε όλα τα προνόμια, εκτός αυτών που είχαν δοθεί στην πατριαρχική Εξαρχία, που διατηρήθηκε ως και το 1924. Στις 27 Μαρτίου 1854 το Μέτσοβο υπέστη μεγάλη καταστροφή από τα στρατεύματα του Αβδή Πασά, γνωστή και ως «χαλασμός του Γρίβα». Μετά την καταστροφή πολλοί κάτοικοι έγιναν μετανάστες, ωστόσο ποτέ δεν ξέχασαν τη γενέτειρά τους και με διάφορες δωρεές και κληροδοτήματα στόλισαν το Μέτσοβο με αρχοντικά, βρύσες, σχολεία, εκκλησίες, λαογραφικό μουσείο, πινακοθήκη κ.α.

Το Μέτσοβο απελευθερώθηκε οριστικά από τον τουρκικό ζυγό στις 31 Οκτωβρίου 1912 από δυνάμεις του τακτικού Ελληνικού στρατού, Κρητικών και Hπειρωτών εθελοντών.

Αξιοθέατα στο Μέτσοβο:

• Το μουσείο λαϊκής τέχνης που στεγάζεται στο Αρχοντικό Τοσίτσα
• Η πινακοθήκη Ευαγγέλου Αβέρωφ, με έργα του 19ου και 20ού αιώνα
• Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής του 1511 με το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο
• Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου
• Η μονή Παναγίας Μετσόβου
• Οι παραδοσιακές βρύσες
• Ο Νερόμυλος Γκίνα, στις όχθες του Αράχθου ποταμού
• Ο Αβερώφειος Κήπος, ένα πάρκο 10 στρεμμάτων όπου βρίσκονται όλα τα είδη δέντρων της περιοχής Πίνδου (ένα από τα καλύτερα πάρκα της χώρας)
• Η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους, όπου ο Κοσμάς ο Αιτωλός μίλησε στους Μετσοβίτες

Αξιοθέατα στα άλλα χωριά της περιοχής:

• Στο Ανήλιο: Ναός Αγίας Παρασκευής, νέο χιονοδρομικό κέντρο στη θέση Ζυγός
• Στο Ανθοχώρι: Μοναστήρι Κόκκινης Πέτρας του 17ου αιώνα, νερόμυλος, όρος Λάκμος με υψόμετρο 2300 μέτρα
• Στη Χρυσοβίτσα: Βυζαντινός Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1486
• Στη Μικρή Γότιστα: Οικισμός Μολοσσών στο κάστρο του Γραδετσίου
• Στο Μεγάλο Περιστέρι: Μονή Μέγγουλης του 1588

Η κοινότητα Θεοδωριάνων βρίσκεται 81 χλμ. βορειοανατολικά της Άρτας, ανάμεσα από κορυφές των Τζουμέρκων, στους πρόποδες της γνωστής Κωστηλάτας. Είναι όμορφο ορεινό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 940 μέτρων, ανάμεσα σε έλατα και πλατάνια με άφθονα νερά και με θαυμάσιους καταρράκτες.

Αξιοθέατα στα Θεοδώριανα:

• Καταρράκτες στον παραπόταμο Άσπρη Γκούρα
• Βυζαντινή εκκλησία της Μονής Γενέσεως της Θεοτόκου
• Κωστηλάτα
• Παλαιός Νερόμυλος
• Πέτρινο γεφύρι
• Κρυφό σχολειό
• Ορειβατικό καταφύγιο

Για πληροφορίες:

Κοινότητα Θεοδωριάνων Άρτας
Τηλ. 26850.22447

Κοντά στους Κήπους Ζαγορίου 39 χλμ. από τα Γιάννενα, βρίσκεται το ωραιότατο τρίτοξο γεφύρι. Λέγεται καλογερικό γιατί από ξύλινο που είχε φτιάξει ο Ρούσσης από τους Νεγάδες για να πηγαίνουν στο μύλο οι κάτοικοι, έφτιαξε πέτρινο ο ηγούμενος Σεραφείμ από το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία το 1748.

Πήρε και το όνομα Πλακίδα γιατί το επισκεύασαν το 1863 ο Αλέξης και ο Ανδρέας Πλακίδας που ήταν από το Κουκούλι. Τότε επισκεύασαν και την κοντινή βρύση που λέγεται : «Βρύση του Πλακίδα».

Το 1912, ο Ευγένιος Πλακίδας διέθεσε χρήματα για νέα επισκευή. Μέχρι το 1964 έγιναν άλλες τρεις επισκευές και ο Γεώργιος Μυλωνάς, υπουργός προεδρίας της κυβερνήσεως το κατέταξε στα διατηρητέα γεφύρια.

Ο νερόμυλος που λειτουργούσε πλάι από το γεφύρι, είχε και νεροτριβή. Η κληρονόμοι του μυλωνά, τον πούλησαν στο μοναστήρι του Αϊ Λιά της Βίτσας και τελικά έγινε κτήμα του χωριού Κουκούλι το 1851. Ο μύλος σήμερα είναι γκρεμισμένος και έμεινε μόνο το γεφύρι που τον εξυπηρετούσε.

Στα χωριά Παλαιόπυργος, Ωραιόκαστρο, Δολιανά και Καλπάκι, του Πωγωνίου υπάρχουν παραδοσιακοί νερόμυλοι και νεροτριβές που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία.

Έχουν αποκατασταθεί και είναι επισκέψιμα, ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να δει ένα ζωντανό κομμάτι από την καθημερινότητα των Πωγωνισίων.

Ο νερόμυλος και η νεροτριβή στο χωριό Άγιος Κοσμάς έχουν επίσης χαρακτηριστεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία.