epirus net

Το γραφικό Μέτσοβο βρίσκεται σε απόσταση 57 χιλιομέτρων από τα Ιωάννινα και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.156 μ. στις πλαγιές της Πίνδου. Αριθμεί 6.000 κατοίκους περίπου και διαθέτει όλες τις απαραίτητες υποδομές και υπηρεσίες. Παρουσιάζει μεγάλη τουριστική κίνηση, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες καθώς αποτελεί πασίγνωστο προορισμό για χειμερινές διακοπές.

Το Μέτσοβο έχει διατηρήσει το παραδοσιακό του χρώμα και φημίζεται για τα τοπικά παραδοσιακά του προϊόντα, όπως τα ξυλόγλυπτά, τα υφαντά, τα χρυσοκέντητα, τα ασημικά, αλλά και το περίφημο τυρί «Mετσοβόνε» και πολλά άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Αξιοσημείωτη είναι και τήρηση με ευλάβεια των ηθών και εθίμων, της πλούσιας μουσικής παράδοσης και της γλώσσας (βλάχικη διάλεκτος). Αξίζει να σημειωθεί ότι κυρίως οι ηλικιωμένοι της περιοχής εξακολουθούν και σήμερα να ντύνονται με τις παραδοσιακές στολές της περιοχής. Το Μέτσοβο φημίζεται και για την τοπική του κουζίνα που περιλαμβάνει πιάτα όπως: κοντοσούβλι, πίτες, τυροκομικά, κ.α. Από το Μέτσοβο καταγόταν πολλοί σπουδαίοι άνδρες αλλά και μεγάλοι εθνικοί ευεργέτες όπως ο Γ. Αβέρωφ, οι Μ. και Θ. Τοσίτσας, ο Ν. Στουρνάρας κ.α.

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Στην περιοχή του Μετσόβου δεν έχουν εντοπιστεί προϊστορικά ευρήματα που να μαρτυρούν συστηματική κατοίκηση. Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι η περιοχή αποτελούσε μέχρι πριν 4 με 5 αιώνες περίπου σημαντικό εμπορικό πέρασμα, αλλά και σημείο ανεφοδιασμού των καραβανιών. Γύρω στα 2.000 π.Χ. αναφέρεται σε ιστορικές πηγές η παρουσία ελληνικών ποιμενικών φύλων. Φαίνεται ότι η περιοχή του Μετσόβου αποτελούσε από την αρχαιότητα ιδανικό βοσκοτόπι για τους κτηνοτρόφους. Οι Μετσοβίτες έφτασαν ως τις μέρες μας να κατέχουν τεράστιες περιουσίες από την εκτροφή αμνοεριφίων.

Ιστορικές αναφορές στο Μέτσοβο γίνονται από το 14ο αιώνα. Το όνομα «Μέτσοβο» εμφανίζεται για πρώτη φορά στο χρονικό των αυταδέλφων Φιλανθρωπινών Κομνηνού και Πρόκλου το 1380.

Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν δύο εκδοχές:

• Κατά την πρώτη άποψη θεωρείται ότι η ονομασία έχει σλαβική προέλευση (mets+ovo = το χωριό των αρκούδων)
• Ενώ κατά την άλλη άποψη θεωρείται ότι προέρχεται από την συνένωση των ελληνικών λέξεων μεσο+βούνι, λόγω της γεωγραφικής του θέσης ανάμεσα σε δυο βουνά.

Το Μέτσοβο αρχικά ήταν ποιμενικός οικισμός. Όμως τα προνόμια που απολάμβανε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας συνετέλεσαν στο να αναπτυχθούν οι τέχνες, τα γράμματα και το εμπόριο. Τα προνόμια αυτά χορηγήθηκαν από των Σουλτάνο Μουράτ Β΄ όταν οι Μετσοβίτες φύλακες του περάσματος του Ζυγού διευκόλυναν τη διάβαση των στρατευμάτων του Σινάν Πασά, που κατευθύνονταν προς στα Γιάννενα.

Ο σουλτάνος Μεχμέτ Δ΄ ανανέωσε αυτά τα προνόμια που μεταξύ άλλων περιλάμβαναν την ίδρυση ημιαυτόνομης ομοσπονδίας με τα γύρω χωριά Ανήλιο, Μαλακάσι, Μηλιά, Παλιά Κουτσούφλιανη (Πλατάνιστος), Βοτονόσι και Ανθοχώρι. Το 1795 ο Αλή Πασάς κατήργησε όλα τα προνόμια, εκτός αυτών που είχαν δοθεί στην πατριαρχική Εξαρχία, που διατηρήθηκε ως και το 1924. Στις 27 Μαρτίου 1854 το Μέτσοβο υπέστη μεγάλη καταστροφή από τα στρατεύματα του Αβδή Πασά, γνωστή και ως «χαλασμός του Γρίβα». Μετά την καταστροφή πολλοί κάτοικοι έγιναν μετανάστες, ωστόσο ποτέ δεν ξέχασαν τη γενέτειρά τους και με διάφορες δωρεές και κληροδοτήματα στόλισαν το Μέτσοβο με αρχοντικά, βρύσες, σχολεία, εκκλησίες, λαογραφικό μουσείο, πινακοθήκη κ.α.

Το Μέτσοβο απελευθερώθηκε οριστικά από τον τουρκικό ζυγό στις 31 Οκτωβρίου 1912 από δυνάμεις του τακτικού Ελληνικού στρατού, Κρητικών και Hπειρωτών εθελοντών.

Αξιοθέατα στο Μέτσοβο:

• Το μουσείο λαϊκής τέχνης που στεγάζεται στο Αρχοντικό Τοσίτσα
• Η πινακοθήκη Ευαγγέλου Αβέρωφ, με έργα του 19ου και 20ού αιώνα
• Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής του 1511 με το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο
• Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου
• Η μονή Παναγίας Μετσόβου
• Οι παραδοσιακές βρύσες
• Ο Νερόμυλος Γκίνα, στις όχθες του Αράχθου ποταμού
• Ο Αβερώφειος Κήπος, ένα πάρκο 10 στρεμμάτων όπου βρίσκονται όλα τα είδη δέντρων της περιοχής Πίνδου (ένα από τα καλύτερα πάρκα της χώρας)
• Η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους, όπου ο Κοσμάς ο Αιτωλός μίλησε στους Μετσοβίτες

Αξιοθέατα στα άλλα χωριά της περιοχής:

• Στο Ανήλιο: Ναός Αγίας Παρασκευής, νέο χιονοδρομικό κέντρο στη θέση Ζυγός
• Στο Ανθοχώρι: Μοναστήρι Κόκκινης Πέτρας του 17ου αιώνα, νερόμυλος, όρος Λάκμος με υψόμετρο 2300 μέτρα
• Στη Χρυσοβίτσα: Βυζαντινός Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου του 1486
• Στη Μικρή Γότιστα: Οικισμός Μολοσσών στο κάστρο του Γραδετσίου
• Στο Μεγάλο Περιστέρι: Μονή Μέγγουλης του 1588

Η Ηγουμενίτσα είναι μια ωραία παραλιακή πόλη, πρωτεύουσα του νομού Θεσπρωτίας με 7.000 κατοίκους. Απέχει 480 χλμ. από την Αθήνα και 470 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το τεράστιο λιμάνι της είναι καλά προφυλαγμένο και είναι κόμβος επικοινωνίας τόσο με τα λιμάνια της Ελλάδας όσο και της Αδριατικής. Αποτελεί σημαντική θαλάσσια πύλη της χώρας προς την Ευρώπη.

Η Ηγουμενίτσα συνδέεται οδικά με όλη την Ελλάδα και όχι μόνον, μέσω Πρεβέζης και Ιωαννίνων. Είναι διαμετακομιστικό κέντρο που συνεχώς επεκτείνεται. Μεγαλύτερη ανάπτυξη θα γνωρίσει με την ολοκλήρωση Εγνατίας Οδού, του οδικού άξονα που ενώνει την Ήπειρο με τη Θράκη, στα χνάρια της αρχαίας Εγνατίας Οδού των Ρωμαίων.

Το όνομα της οφείλεται κατά την παράδοση σε ηγούμενο μοναστηριού που υπήρχε. Ο Θουκυδίδης ονομάζει το λιμάνι «Λιμήν Έρημος». Κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο απελευθερώθηκε από τους Τούρκους (1913).

Ως το 1936, οπότε και ορίστηκε πρωτεύουσα του νομού Θεσπρωτίας, ήταν ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό. Το 1944 καταστράφηκε εντελώς από τα Γερμανικά στρατεύματα που αποχωρούσαν από τη χώρα και χτίστηκε ξανά εκ θεμελίων. Τη δεκαετία του 1960 διαμορφώθηκε το λιμάνι και ενώθηκε ακτοπλοϊκά με την Ιταλία. Αυτό αποτέλεσε και την κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της πόλης.

Η ομορφιά της πόλης, ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας, συνεπαίρνουν τον επισκέπτη. Οι μεγάλες παραλίες του Δρέπανου και του Μακρύγιαλου, μήκους 7 χιλιομέτρων, ξεκουράζουν ντόπιους και ξένους σε πεντακάθαρα νερά.

Κατεβαίνοντας από την Πράμαντα του νομού Ιωαννίνων προς Χριστούς-Καλαρρύτες συναντάμε τον συνοικισμό της Κηπίνας στον Καλαρρύτικο ποταμό (παραπόταμος του Αράχθου). Εδώ χτίστηκε το ωραίο πέτρινο γεφύρι που διευκολύνει το πέρασμα προς το μοναστήρι και τους Καλαρρύτες.

Η Μονή Τσούκας βρίσκεται κοντά στο χωριό Ελληνικό Ιωαννίνων. Τη μονή έκτισε ο Αυτοκράτορας Ισαάκιος Άγγελος το 1190 και είναι αφιερωμένη στη γέννηση της Θεοτόκου. Καταστράφηκε το 1736 και ανακαινίσθηκε το 1779.

Η Μονή εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Κατά την παράδοση, βρέθηκε στο βράχο (Τσούκα) που είναι χτισμένο το μοναστήρι η εικόνα της Παναγίας. Οι κάτοικοι την έβαλαν σε εξωκλήσι που έχτισαν. Όμως η εικόνα πήγαινε στο βράχο. Αυτό θεωρήθηκε θαύμα και χτίστηκε το μοναστήρι.

Είναι περιτειχισμένο και έχει μια καμαρωτή είσοδο. Τα κελιά και το ολόκληρο το συγκρότημα των κτισμάτων είναι με πέτρα. Η εκκλησία είναι μέτρια σε μέγεθος, με τόξα και κολόνες στο νάρθηκα. Το καθολικό είναι θολωτό και τοιχογραφημένο.

Είναι το μεγαλύτερο προσκύνημα του νομού Ιωαννίνων. Γνώρισε μεγάλη ακμή την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου και έγινε κέντρο θρησκευτικό και εθνικό (το 1821 και σε όλους τους εθνικούς αγώνες, ήταν καταφύγιο των επαναστατημένων ραγιάδων).

Ανάμεσα από τα χωριά Αρίστη και Πάπιγκο του Ζαγορίου, 48 χλμ. από τα Ιωάννινα, δίπλα από τον ποταμό Βοϊδομάτη, είναι χτισμένο πάνω σε βράχο το μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιώτισσας που γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής.

Εδώ κατέφευγαν οι κάτοικοι και κρύβονταν στη χαράδρα όταν κινδύνευαν από τους Τούρκους. Χτίστηκε το 1579 κατά τον Ι. Λαμπρίδη. Επιγραφές όμως που σώζονται αναφέρουν ότι κτίστηκε το 1665 από τους μοναχούς Ιωακείμ και Σωφρόνιο και το αγιογράφησε ο μοναχός Παρθένιος το έτος 1673.

Η θεμελίωση των κτiρίων στο βράχο έγινε με εξαιρετική επιτυχία και τέχνη. Το καθολικό του ναού ανατολικά είναι μονοκάμαρο με τρούλο, ενώ το δυτικό είναι σταυρεπίστεγο. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο και οι τοιχογραφίες είναι του 17ου αιώνα και είναι άριστης τέχνης.

Το ηγουμενείο έχει διακόσμηση με φυτικές παραστάσεις, έργο του Χιοναδίτη ζωγράφου Γ. Αναστασίου που το ζωγράφισε το Μάρτιο του 1874. Στην τουρκοκρατία συντηρούσε πολλά σχολεία των γύρω χωριών.

Είναι το μοναστήρι του Αϊ Νικόλα που αγάπησε και φρόντισε ιδιαίτερα ο ευπατρίδης Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας. Βρίσκεται χαμηλά, στη ρεματιά κάτω από το Μέτσοβο (στο δρόμο προς το Ανήλιο).

Είναι άγνωστο το πότε χτίστηκε η Μονή. Η χρονολογία 1700 σε ένα αγκωνάρι μάλλον αναφέρεται σε ανακαίνιση. Ήταν πολύ πλούσιο μοναστήρι (βρέθηκε ξύλινη καρούτα που χωρούσε 12.000 οκάδες κρασί).

Πρόκειται για ένα αρκετά μεγάλο συγκρότημα με χαγιάτια, κελιά, αποθήκες, υπόγεια και έχει και έναν «οντά» όπου ο συγγραφέας Ευάγγελος Αβέρωφ έγραψε πολλά από τα βιβλία του.

Το καμπαναριό είναι ξύλινο, ο ναός είναι μονόχωρος θολωτός, με ωραίες τοιχογραφίες που αποκαλύφθηκαν. Υπάρχουν εικόνες δεσποτικές με χρονολογίες 1698 και 1703.

Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο (από κομμάτια του παλαιού τέμπλου). Ο γυναικωνίτης έχει καφασωτά παράθυρα. Είναι ένα από τα σημαντικά μοναστήρια της περιοχής και είναι πολύ καλά διατηρημένο.

Στο γνωστό για τις ομορφιές του χωριό του Ζαγορίου Μονοδένδρι, στο γκρεμό της χαράδρας του Βίκου, βρίσκεται το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, που είναι από τα αρχαιότερα της Ηπείρου.

Ένα όμορφο λιθόστρωτο μας φέρνει στην είσοδο της μονής που χτίστηκε το 1412 από τον Μιχαήλ, Βοεβόδα του Θερεανού. Πρόκειται για πραγματικό μοναστήρι – φρούριο: Καμαρωτή πύλη, κτίσματα πέτρινα, καλοχτισμένα κελιά, πηγάδι, καταπακτή, κ.λ.π. που σε όλα κυριαρχεί το περίτεχνο χτίσιμο της πέτρας.

Η μικρή εκκλησία έχει νάρθηκα με λίγες παλιές τοιχογραφίες, μονόχωρο καθολικό με ξύλινο ζωγραφισμένο τέμπλο και τοιχογραφίες. Στην αριστερή πλευρά είναι ζωγραφισμένοι ο κτήτορας Βοεβόδας, η γυναίκα του και η κόρη του Παρασκευή, που κατά την παράδοση, μόνασε εδώ.

Το μοναστήρι με τις παράπλευρες σπηλιές ήταν ένα ασφαλές καταφύγιο των κατοίκων της περιοχής κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Η άγρια ομορφιά του περιβάλλοντος χώρου και του μοναστηριού, με κορύφωμα τη χαράδρα του Βίκου στην περιοχή Μονοδενδρίου, προσελκύει πάρα πολλούς επισκέπτες.