epirus net

Πρόκειται για την ορεινή περιοχή που ήταν το απροσκύνητο καραούλι του Τουρκοπατημένου ελληνισμού. Εδώ έζησαν οι ασκητικοί πολεμιστές με την πειθαρχία στους ηγέτες τους, την «μπέσα» και τη μεγαλοψυχία με το ελεύθερο ανυπότακτο πνεύμα και υμνήθηκαν από τα δημοτικά τραγούδια.

Τζαβελλαίοι, Μποτσαρέοι, Ζερβαίοι, Καλόγερος Σαμουήλ: ονόματα συνυφασμένα με τους αγώνες εναντίον των Τούρκων στο θρυλικό Σούλι.

Χτισμένο ανάμεσα στα βουνά Μούργκα, Ζάβροχο και Τρούλια, ήταν το καταφύγιο μετά την καταστροφή από τον Ρωμαίο Αιμίλιο Παύλο. Στην αρχή αποτελούνταν από τα χωριά Σούλι, Αβαρίκο, Κιάφα και Σαμωνίβα, γνωστά ως Τετραχώρι.

Αργότερα έγινε Επταχώρι (στη μεγάλη ακμή του, εξουσίαζε 80 χωριά) και στα μέσα του 18ου αιώνα είχε 6.000 κατοίκους, εκ’ των οποίων οι 1.700 ήταν ένοπλοι.

Έγινε στόχος της Πύλης και του Αλή πασά που με αλλεπάλληλες εκστρατείες πολλών ετών το κατέλαβαν τελικά στις 15 Δεκεμβρίου 1803, αφού ο αγώνας στεφανώθηκε με την ανατίναξη του Κουγκίου από τον καλόγερο Σαμουήλ.

Αξιοθέατα στην περιοχή Σουλίου:

• Τα ερειπωμένα πετρόκτιστα σπίτια
• Τα αρχαία πηγάδια
• Το κάστρο της Κιάφας που χτίστηκε από τον Αλή πασά
• Το Βουλευτήριο
• Το θρυλικό Κούγκι, με το ναό της Αγίας Παρασκευής (ολοκαύτωμα 15/12/1803 – καλόγερος Σαμουήλ)
• Οι ιστορικοί νερόμυλοι του Σουλίου
• Το λαογραφικό μουσείο
• Ο ναός Αγίου Δημητρίου στο Τσαγκάρι με πέτρινο καμπαναριό
• Ο ναός Αγίας Κυριακής, στον Αυλότοπο
• Το γεφύρι στη θέση Ντάλα του Αχέροντα

Εκδηλώσεις στην περιοχή:

Κάθε χρόνο, την τελευταία Κυριακή του Μαϊου πραγματοποιούνται στο Σούλι εκδηλώσεις μνήμης των αγωνιστών του, της θυσίας των γυναικών του στα βουνά του Ζαλόγγου αλλά και της ανατίναξης του Κουγκίου.

Η κοινότητα Θεοδωριάνων βρίσκεται 81 χλμ. βορειοανατολικά της Άρτας, ανάμεσα από κορυφές των Τζουμέρκων, στους πρόποδες της γνωστής Κωστηλάτας. Είναι όμορφο ορεινό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 940 μέτρων, ανάμεσα σε έλατα και πλατάνια με άφθονα νερά και με θαυμάσιους καταρράκτες.

Αξιοθέατα στα Θεοδώριανα:

• Καταρράκτες στον παραπόταμο Άσπρη Γκούρα
• Βυζαντινή εκκλησία της Μονής Γενέσεως της Θεοτόκου
• Κωστηλάτα
• Παλαιός Νερόμυλος
• Πέτρινο γεφύρι
• Κρυφό σχολειό
• Ορειβατικό καταφύγιο

Για πληροφορίες:

Κοινότητα Θεοδωριάνων Άρτας
Τηλ. 26850.22447

Η Βωβούσα πριν μια χιλιετία αποτελούνταν από πέντε οικισμούς και συγκεκριμένα τον Άγιο Δημήτριο, Μπαϊτάνι, Πλάκα, Αγία Παρασκευή, Τσιάκα, οι οποίοι ενώθηκαν. Είναι οικισμός που βρίσκεται στα όρια της περιοχής του κεντρικού πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Πίνδου. Το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη όταν το Ζαγόρι είχε κερδίσει την αυτονομία του, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Κατά την απογραφή του 1817 η Βωβούσα αριθμούσε 2500 κατοίκους.

Αργότερα λόγω ανασφάλειας, από επιθέσεις Αλβανών, αποδημούν αρκετές οικογένειες, μέχρι που την περίοδο 1824 έως 1831 έμεινε ακατοίκητη. Ξαναζωντάνεψε με την απελευθέρωση (1913). Το 1943 κάηκε από τους Γερμανούς και διασώθηκε μόνο η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Στις μέρες μας οι κάτοικοι ασχολούνται με την υλοτομία και την κτηνοτροφία.

Τους δύο μαχαλάδες του χωριού συνδέει το μονότοξο πέτρινο γεφύρι, που χτίστηκε το 1748 από τον Αλέξη Μίσιο, που είναι από τα ωραιότερα που υπάρχουν στην περιοχή.

Από τα αξιοθέατα της περιοχής:

• Άγιος Γεώργιος Βωβούσας (1814)
• Γεφύρι Βωβούσας (1748)

Το Βουργαρέλι (Δροσοπηγή), βρίσκεται στην ιστορική χώρα των Αθαμάνων, μέσα σε πανέμορφο δάσος με πολλά νερά. Είναι ορεινό χωριό, βρίσκεται 60 χλμ. βορειοανατολικά της Άρτας και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 800 μέτρων, στις υπώρειες των Τζουμέρκων. Ονομάζεται και Δροσοπηγή.

Τα σπίτια του χωριού είναι παραδοσιακά πετρόκτιστα, αλλά και σύγχρονα. Το καλοκαίρι το χωριό επισκέπτονται πολλοί παραθεριστές, καθώς είναι αξιόλογο τουριστικό θέρετρο και έχει τη σχετική τουριστική υποδομή.

Οι κάτοικοι είναι φιλόξενοι, έχουν ιστορία στους αγώνες του έθνους μας και στη θρησκευτική παράδοση. Κοντά στο χωριό, στη θέση Παλαιοχώρι Βουργαρελίου, βρίσκεται η Kόκκινη Eκκλησία (Παναγία Βελλάς) του 13ου αιώνα. Η εκκλησία χτίστηκε το 1281 επί Νικηφόρου Α’ και είναι εξαιρετικό δείγμα βυζαντινής ναοδομίας.

Επίσης υπάρχει και το ιστορικό βυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου που είναι από τα σπουδαιότερα αξιοθέατα των Τζουμέρκων. Στο μοναστήρι αυτό υπάρχουν τοιχογραφίες του 1714. Εδώ υψώθηκε η σημαία της επαναστάσεως το 1821 από τους καπεταναίους της περιοχής.

Αξιοθέατα στο χωριό & στη γύρω περιοχή:

• Βρύση «Αρχόντω»
• Βυζαντινή Κόκκινη Εκκλησία
• Μονή Αγίου Γεωργίου
• Παραδοσιακός οικισμός Σελιό
• Πηγή Λεπτοκαριάς
• Τα δύο μονότοξα γεφύρια

Η πόλη της Άρτας είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού. Απέχει από την Αθήνα 360 χλμ. και 15 χλμ. από τον Αμβρακικό κόλπο. Έχει πληθυσμό 40.000 κατοίκους. Είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας Αμβρακίας. Ο ποταμός Άραχθος με το ιστορικό γεφύρι του την περιβάλλει από τις τρεις πλευρές της. Οι επτά λόφοι της πόλης περιβάλλονται από πορτοκαλεώνες και ελαιώνες, από μια πλούσια ενδοχώρα.

Η ιστορία της αγγίζει τα 3.000 χρόνια. Το 625 π.Χ. οι Κορίνθιοι διώχνουν τους ντόπιους Δρύοπες από την Αμβρακία και την τειχίζουν. Το 295 π.Χ. οι Μακεδόνες τη χαρίζουν στο βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο ο οποίος μετέφερε εδώ την πρωτεύουσα του κράτους του. Στην περίοδο αυτή γεμίζει με αξιόλογα έργα τέχνης και μνημεία: οικοδομές, αγάλματα, ναοί, ζωγραφικοί πίνακες και πολλά άλλα έργα τέχνης. Οι Ρωμαίοι το 189 π.Χ. την καταλαμβάνουν και στη συνέχεια τη λεηλατούν και το 31 π.Χ. μεταφέρουν τον πληθυσμό της στην αρχαία Νικόπολη.

Μετά την καταστροφή της Νικόπολης, ξαναχτίζεται η σημερινή Άρτα. Το 1204 γίνεται πρωτεύουσα του δεσποτάτου της Ηπείρου και στολίζεται με περίτεχνες Βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες και μοναστήρια από τον Μιχαήλ Α’ Δούκα Κομνηνάγγελο.

Έγινε το σπουδαιότερο πολιτιστικό κέντρο της Ηπείρου και χαρακτηρίστηκε «ο Μυστράς της Βόρειας Ελλάδος». Το βυζαντινό κάστρο των Κομνηνών που χτίστηκε πάνω στα ερείπια του τείχους της Αμβρακίας, είναι από τα ωραιότερα βυζαντινά κάστρα.

Το 1449 παραδόθηκε στους Τούρκους και απελευθερώθηκε στις 24/6/1881. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας συνέβαλε στον αγώνα για την ελευθερία. Διακρίθηκε στα γράμματα και στα άρματα: Μάξιμος Γραικός, Νικόλαος Σκουφάς, Γεώργιος Καραϊσκάκης, κ.α. Στην περίοδο της κατοχής (1941-44) προσέφερε πολλά στην εθνική αντίσταση. Υπήρξε ιδιαίτερη πατρίδα του στρατηγού Ν. Ζέρβα, αρχηγού της εθνικής αντίστασης (ΕΔΕΣ).

Στην πόλη διασώθηκαν πολλά μνημεία, αρχαία και βυζαντινά, από την περίοδο της αρχαίας Αμβρακίας και του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Ανακαλύφθηκαν αξιόλογα ευρήματα με ανασκαφές που έγιναν κατά καιρούς.

Στην πόλη της Άρτας λειτουργούν διάφοροι σύλλογοι: Σύλλογος Σκουφά, Μακρυγιάννης και άλλα πολιτιστικά σωματεία.

Στην Άρτα αξίζει να επισκεφθείτε:

• Τη μονή Παρηγορήτισσας
• Το ιστορικό μουσείο Σκουφά
• Το Λαογραφικό μουσείο Σκουφά
• Τα γραφεία του συλλόγου Σκουφά
• Τη Μητρόπολη Άρτας
• Το κτίριο Ζορμπά
• Το κάστρο των Κομνηνών
• Το αρχαίο θέατρο της Αμβρακίας
• Το ναούς της Αγίας Θεοδώρας, Αγίου Βασιλείου
• Το ιστορικό γεφύρι της πόλης, κ.α.

Αξιοθέατα στην περιοχή:

• Στην Άνω Καλεντίνη: Μονή Μελατών, τρία μικρά παραδοσιακά γεφύρια
• Στο Βελεντσικό: Μεταβυζαντινή μονή Ροβέλιστας και κόκκινη εκκλησιά
• Στη Σκουληκαριά: Μεταβυζαντινή ιερά μονή Θεοτόκου όπου γεννήθηκε το 1780 ο Γ. Καραϊσκάκης

Το χωριό Άγναντα βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού Άρτας και απέχει από την πόλη της Άρτας 87 χλμ. Είναι ένα όμορφο χωριό χτισμένο στη δυτική πλευρά των Τζουμέρκων μέσα σε ελατοδάσος με άφθονα νερά. Είναι έδρα δήμου. Στην περιοχή Αγνάντων βρίσκονται οι ψηλές κορυφές των Τζουμέρκων. Η περιοχή διακρίνεται για το φυσικό περιβάλλον της και αναπτύσσεται εδώ ο ορεινός τουρισμός.

Αξιοθέατα στην περιοχή:

• Στα Αγναντα: Εκκλησία της Παναγίας, νερόμυλος, το γεφύρι της Πλάκας
• Στον Καταρράκτη: Μονή Αγίας Αικατερίνης, Καταρράκτες
• Στο Γραικικό (Γουργιανά): Μονή Χρυσοσπηλιώτισσας
• Στα Λεπιανά: Εκκλησία Υπαπαντής
• Στα Κουκούλια: Αρχαία τείχη
• Στη Ράμια: Λόφος Αβαρίκου, Άραχθος (θέση Κούνιες)
• Στους Κτιστάδες: Λαογραφικό μουσείο

Επισκεφθείτε επίσης στη γειτονική Πράμαντα το σπήλαιο της Ανεμότρυπας.

Μετά τη Ζίτσα, κοντά στο χωριό Λίθινο, ο ποταμός Καλαμάς έκανε το “θαύμα” του. Σκάλισε με τα άγρια νερά του τον μεγάλο βράχο και παρουσίασε το παράξενο δημιούργημα “Θεογέφυρο” που επί αιώνες διευκόλυνε το πέρασμα του ποταμού μια και αυτός με τα πολλά νερά του δεν επέτρεπε αλλού τη διάβαση των κατοίκων. Το γεφύρι αυτό, υπήρξε πηγή έμπνευσης για τη Χρυσάνθη Ζιτσαία που το 1956 έγραψε και δημοσίευσε «Το θρύλο του Θεογέφυρου».

Video – περιήγηση στο Θεογέφυρο

Το γεφύρι του Βοϊδομάτη βρίσκεται κοντά στο χωριό Κλειδωνιά της περιοχής Κόνιτσας, εκεί που ο παραπόταμος του Αώου Βοϊδομάτης βγαίνει από την άγρια κατάφυτη χαράδρα του Βίκου προς τον κάμπο της Κόνιτσας.

Από πολύ παλιά είχαν γίνει αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες για γεφύρωση. Τελικά το 1853 χτίστηκε το ωραίο μονότοξο πέτρινο γεφύρι από τον Μίσιο.

Κάτω αριστερά από το γεφύρι υπάρχει λιθόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί προς τη χαράδρα του Βίκου. Επίσης, μπορείτε να δείτε το γεφύρι και από το Βοϊδομάτη, κάνοντας διαδρομή με κανό.

Κοντά στο χωριό Σενίκο και πάνω από τα νερά του που πηγάζει από την Ολύτσικα βρίσκεται το ποταμού της Τύριας πέτρινο γεφύρι της Τύριας. Περιλαμβάνει δύο τόξα με το ύψος του μεγαλύτερου να είναι σχεδόν 10 μέτρα και άνοιγμα καμάρας 14 μέτρα. Το μικρότερο τόξο έχει άνοιγμα 2,5 μέτρα. Ο χρόνος κατασκευής του είναι άγνωστος.

Κοντά στην Κόνιτσα, στην έξοδο του Αώου ποταμού, βρίσκεται το μονότοξο λιθόκτιστο γεφύρι που είναι από τα μεγαλύτερα της Ελλάδος. Έχει ύψος 20 μέτρα και μήκος 40 μέτρα. Χτίστηκε το 1870 από τον πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζο από την Πυρσόγιαννη και με έξοδα του τραπεζίτη Ι. Λούλη από τα Κατσανοχώρια.

Η κατασκευή του τελείωσε το 1871 και στοίχισε 120.000 γρόσια Τούρκικα. Προηγούμενες ξύλινες κατασκευές του 1823 και μετέπειτα, τις πήρε το ποτάμι. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο αρχιμάστορας Ζιώγας Φρόντζος ήταν ένας αγράμματος λαϊκός τεχνίτης.

Το γεφύρι αυτό πράγματι είναι ένα χάρμα τέχνης και ομορφιάς, τέλειο στη γραμμή του, αντάξιο της μαστορικής παράδοσης της εποχής του. Το γεφύρι επισκευάστηκε το 1913 γιατί το κανονιοβόλησε ο Τζαβήτ πασάς που οπισθοχωρούσε.

Το καμπανάκι που κρέμονταν κάτω από την καμάρα για να ειδοποιεί τους περαστικούς όταν φυσούσε δυνατός αέρας (έδινε σήμα κινδύνου), είχε χαθεί παλαιά και αντικαταστάθηκε το 1975. Κάτω δεξιά από το γεφύρι, ένα ωραίο μονοπάτι οδηγεί προς τη μονή Στομίου.

Κοντά στους Κήπους Ζαγορίου 39 χλμ. από τα Γιάννενα, βρίσκεται το ωραιότατο τρίτοξο γεφύρι. Λέγεται καλογερικό γιατί από ξύλινο που είχε φτιάξει ο Ρούσσης από τους Νεγάδες για να πηγαίνουν στο μύλο οι κάτοικοι, έφτιαξε πέτρινο ο ηγούμενος Σεραφείμ από το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία το 1748.

Πήρε και το όνομα Πλακίδα γιατί το επισκεύασαν το 1863 ο Αλέξης και ο Ανδρέας Πλακίδας που ήταν από το Κουκούλι. Τότε επισκεύασαν και την κοντινή βρύση που λέγεται : «Βρύση του Πλακίδα».

Το 1912, ο Ευγένιος Πλακίδας διέθεσε χρήματα για νέα επισκευή. Μέχρι το 1964 έγιναν άλλες τρεις επισκευές και ο Γεώργιος Μυλωνάς, υπουργός προεδρίας της κυβερνήσεως το κατέταξε στα διατηρητέα γεφύρια.

Ο νερόμυλος που λειτουργούσε πλάι από το γεφύρι, είχε και νεροτριβή. Η κληρονόμοι του μυλωνά, τον πούλησαν στο μοναστήρι του Αϊ Λιά της Βίτσας και τελικά έγινε κτήμα του χωριού Κουκούλι το 1851. Ο μύλος σήμερα είναι γκρεμισμένος και έμεινε μόνο το γεφύρι που τον εξυπηρετούσε.

Το γεφύρι βρίσκεται κάτω από το σημερινό χωριό Αμπελώνας (Πόβλα) στον ποταμό Παύλα (αρχαίος Ξάνθος). Απέχει 30 χιλιόμετρα από τους Φιλιάτες Θεσπρωτίας. Είναι πέτρινο με μεγάλο τόξο και είναι στηριγμένο πάνω σε βράχια.

Στέκεται όρθιο από το 1798 μέχρι σήμερα και εξυπηρετεί όλα τα χωριά της περιοχής. Πριν γίνει το γεφύρι, τα χωριά έχασαν πολλούς ανθρώπους και ζώα, στην προσπάθεια να περάσουν το ποτάμι.

Μεταξύ αυτών που χάθηκαν στον ποταμό ήταν και ο καλόγερος του Μοναστηριού της Καμίτζανης που παρασύρθηκε μαζί με τα άγια λείψανα. Το γεφύρι εγκαινίασαν επτά παπάδες ενώπιον όλων των κατοίκων των χωριών της περιοχής και έγινε μεγάλο γλέντι.

Το πασίγνωστο γεφύρι της Άρτας βρίσκεται στα δυτικά της πόλης της Άρτας και απέχει από το κέντρο 1 χλμ. Είναι το πιο γνωστό πολύτοξο γεφύρι της Ηπείρου, που γεφυρώνει τις δύο όχθες του ποταμού Αράχθου. Είναι ένα από τα καλύτερα διατηρούμενα μνημεία της Άρτας. Διακρίνεται για τη μοναδική αρχιτεκτονική του αλλά και για τους θρύλους που έχουν συνδεθεί με την κατασκευή του.

Χρονολογικά, το χτίσιμο του δεν έχει καθοριστεί ακριβώς. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Φαίνεται ότι έχει θεμελιωθεί κατά τον 3ο π.Χ. αιώνα, επί βασιλέως Πύρρου και ολοκληρώθηκε σε τρεις περιόδους επί Δεσποτάτου της Ηπείρου. Είναι κομψό, επιβλητικό και οι καμάρες του στηρίζονται σε ευρείες βάσεις.

Η όλη κατασκευή του προκαλεί το θαυμασμό. Κατά καιρούς έγιναν επισκευές και προσθήκες στην κατασκευή, με τελευταία εκείνη του 1612. Είναι το γεφύρι που η μεγάλη δυσκολία κατασκευής του έδωσε τροφή στην παράδοση, τον μύθο, την ποίηση, τη ζωγραφική, τη μουσική και το θέατρο για να εξυμνηθεί ο δύσκολος αγώνας του ανθρώπου για έργα σαν αυτό.

Στο χτίσιμο του γεφυριού αναφέρονται θρύλοι γοητευτικοί, με συγκινητικότερο εκείνο της θυσίας της γυναίκας του πρωτομάστορα. Το γνωστό δημοτικό τραγούδι «της Άρτας το γεφύρι», που υπήρξε πρότυπο για παραλλαγές σε όλη τη Βαλκανική χερσόνησο, αναφέρει σχετικά σε στίχο του: «Αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γεφύρι δεν στεριώνει». Η λαϊκή παράδοση από τους αρχαίους χρόνους απαιτεί θυσία στα θεμέλια των δύσκολων έργων, με κορύφωμα την ανθρωποθυσία, όπως στη γέφυρα της Άρτας.

Το έτος 1881 εδώ ήταν τα σύνορα μεταξύ της ελεύθερης Ελλάδας και της τουρκοκρατούμενης λοιπής Ηπείρου. Κοντά στο γεφύρι βρίσκεται και ο περίφημος πλάτανος. Από τον ίσκιο του ο Αλή πασάς απολάμβανε τον απαγχονισμό όσων καταδίκαζε. Ο δημοτική παράδοση αναφέρεται στο γεγονός με το τραγούδι «Τι έχεις καημένε πλάτανε και στέκεις μαραμένος…»

Το γεφύρι μπορεί να επισκεφθεί κανείς καθημερινά, όλες τις ώρες.