Σούλι
Πρόκειται για την ορεινή περιοχή που ήταν το απροσκύνητο καραούλι του Τουρκοπατημένου ελληνισμού. Εδώ έζησαν οι ασκητικοί πολεμιστές με την πειθαρχία στους ηγέτες τους, την «μπέσα» και τη μεγαλοψυχία με το ελεύθερο ανυπότακτο πνεύμα και υμνήθηκαν από τα δημοτικά τραγούδια.
Τζαβελλαίοι, Μποτσαρέοι, Ζερβαίοι, Καλόγερος Σαμουήλ: ονόματα συνυφασμένα με τους αγώνες εναντίον των Τούρκων στο θρυλικό Σούλι.
Χτισμένο ανάμεσα στα βουνά Μούργκα, Ζάβροχο και Τρούλια, ήταν το καταφύγιο μετά την καταστροφή από τον Ρωμαίο Αιμίλιο Παύλο. Στην αρχή αποτελούνταν από τα χωριά Σούλι, Αβαρίκο, Κιάφα και Σαμωνίβα, γνωστά ως Τετραχώρι.
Αργότερα έγινε Επταχώρι (στη μεγάλη ακμή του, εξουσίαζε 80 χωριά) και στα μέσα του 18ου αιώνα είχε 6.000 κατοίκους, εκ’ των οποίων οι 1.700 ήταν ένοπλοι.
Έγινε στόχος της Πύλης και του Αλή πασά που με αλλεπάλληλες εκστρατείες πολλών ετών το κατέλαβαν τελικά στις 15 Δεκεμβρίου 1803, αφού ο αγώνας στεφανώθηκε με την ανατίναξη του Κουγκίου από τον καλόγερο Σαμουήλ.
Αξιοθέατα στην περιοχή Σουλίου:
- Τα ερειπωμένα πετρόκτιστα σπίτια
- Τα αρχαία πηγάδια
- Το κάστρο της Κιάφας που χτίστηκε από τον Αλή πασά
- Το Βουλευτήριο
- Το θρυλικό Κούγκι, με το ναό της Αγίας Παρασκευής (ολοκαύτωμα 15/12/1803 – καλόγερος Σαμουήλ)
- Οι ιστορικοί νερόμυλοι του Σουλίου
- Το λαογραφικό μουσείο
- Ο ναός Αγίου Δημητρίου στο Τσαγκάρι με πέτρινο καμπαναριό
- Ο ναός Αγίας Κυριακής, στον Αυλότοπο
- Το γεφύρι στη θέση Ντάλα του Αχέροντα
Εκδηλώσεις στην περιοχή:
Κάθε χρόνο, την τελευταία Κυριακή του Μαϊου πραγματοποιούνται στο Σούλι εκδηλώσεις μνήμης των αγωνιστών του, της θυσίας των γυναικών του στα βουνά του Ζαλόγγου αλλά και της ανατίναξης του Κουγκίου.
